Jaka kukurydza na słabe gleby? Sprawdź polecane odmiany
Kukurydza (zea mays L.) to obok rzepaku i pszenicy to jedna z najważniejszych roślin rolniczych uprawianych w Polsce. Areał jej zasiewów przekracza już milion ha i prognozuję się przekroczenie półtora miliona w najbliższych latach pod warunkiem, że ceny za surowiec będą zadowalające. Aby osiągnąć zadowalające plony, konieczne jest poznanie tej rośliny i jej wymagań, zwłaszcza co do stanowiska, warunków termicznych, pokarmowych i wodnych. Czy można uprawiać kukurydzę na słabych glebach? Zachęcamy się do zapoznania z materiałem, gdzie przybliżamy temat.
Duża wszechstronność użytkowania oraz postęp genetyczny, coraz nowsze lepiej przystosowane odmiany do warunków glebowo-klimatycznych Polski sprawiają, wzrost udziału kukurydzy w strukturze zasiewów. Trend ten powoduje konieczność uprawy kukurydzy na stanowiskach o gorszej naturalnej żyzności gleby. Na słabszych glebach, czyli glebach o niskiej zawartości składników odżywczych lub o niekorzystnych właściwościach fizycznych, uprawa kukurydzy może stanowić wyzwanie. Jednak zastosowanie odpowiednich technik, dobór właściwych odmian kukurydzy może pomóc w uzyskaniu wysokich plonów nawet na takich glebach.
Słaba gleba - czyli jaka?
Gleba jest powierzchniową, biologicznie aktywną warstwą skorupy ziemskiej, powstałą pod wpływem ciągłego oddziaływania na skałę macierzystą czynników glebotwórczych - klimat, woda, rośliny, fauna.
Gleba jest zasobem Ziemi. Występuję jako nieodnawialne lub wolno odnawialne dobro, w ograniczonej ilości. Jest bardzo podatna na degradację fizyczną (erozja), chemiczną (zakwaszenie, zasolenie) i biologiczną (ograniczenie różnorodności gatunków).
Jakość gleby jest miarą jej zdolności do pełnienia funkcji związanych z:
- utrzymywaniem odpowiedniego standardu środowiska życia organizmów
- akumulacją, magazynowaniem i uwalnianiem wody dla roślin
- tworzeniem warunków do wzrostu systemu korzeniowego rośliny
- akumulacją, magazynowaniem i uwalnianiem składników pokarmowych
- reakcją na zabiegi uprawowe wykonywane przez rolnika
|
WSKAŹNIKI JAKOŚCI GLEBY |
GLEBA URODZAJNA |
GLEBA NIEURODZAJNA |
|
struktura i warunki wodne |
gruzełkowata, chłonie wodę |
zbita, zlewna, zastoiska wody |
|
życie biologiczne |
aktywne, dużo dżdżownic |
słabe, mało dżdżownic |
|
ogrzewanie się wiosną |
szybkie, gleba ciepła |
powolne, gleba zimna |
|
przygotowanie gleby do siewu |
łatwe, gleba sprawna |
trudne, gleba minutowa |
|
wschody |
szybkie, równomierne |
długie nierównomierne |
|
ukorzenienie się roślin |
dynamiczne, głębokie |
powolne, płytkie |
|
reakcja na zabiegi uprawowe |
dynamiczna, gleby sprawne |
trudna do zdefiniowania |
|
stabilność zbiorów |
duża |
mała |
|
ryzyko produkcji |
umiarkowane, a nawet małe |
duże |
Tabela 1: Opisowe charakterystyki aktualnej kondycji gleby (wybrane przykłady)
W polskiej terminologii rolniczej funkcje produkcyjne gleby opisują trzy terminy:
- żyzność gleby - naturalny potencjał gleby do zaopatrywania roślin wyższych w wodę, powietrzę i składniki mineralne,
- urodzajność - cecha lub zespół cech nadanych glebom naturalnym przez rolnika w następstwie przeprowadzonych zabiegów uprawowych,
- produktywność - zdolność gleby do dostarczenia uprawianej roślinie wody, powietrza i składników mineralnych.
Wszystkie wspomniane cechy: żyzność, urodzajność i produktywność, określające funkcje produkcyjne gleby, trzeba ujmować hierarchicznie (Rysunek 1).
Rysunek 1. Czynniki plonotwórcze kukurydzy, źródło: prof. dr hab. Witold Grzebisz
Podstawowe charakterystyki gleby (tekstura, struktura, zawartość materii organicznej, pH, zawartość przyswajalnych składników) definiują naturalną żyzność gleby. Rolnik poprzez system zabiegów agrotechnicznych może podnieść lub pogorszyć aktualny stan gleby, czyli jej kondycji.
W Polsce słabe gleby rolnicze stanowią znaczną część obszarów uprawnych. Najczęściej spotykanymi typami rolniczych gleb słabych są gleby lekkie piaszczyste i gleby bielicowe.
Gleby lekkie piaszczyste to gleby o ubogiej zawartości materii organicznej i składników odżywczych. Charakteryzuję się niską zdolnością do zatrzymywania wody. Gleba lekka na ogół ma też niskie pH, ograniczoną buforowość, czyli dużą podatność na zakwaszanie oraz niski kompleks sorpcyjny. Efektem tego jest łatwe wymywanie wnoszonych do niej składników pokarmowych z nawozów mineralnych, organicznych oraz naturalnych.
Gleby bielicowe zajmują około 35% wszystkich gleb w Polsce. Gleba bielicowa to gleba o lekkiej teksturze, jasnym kolorze i niskiej zawartości składników odżywczych. Charakteryzuję się ona również niską zawartością związków mineralnych, w tym zwłaszcza wapnia, co powoduje, że jest to gleba kwaśna o niskim odczynie pH na poziomie 3,0-5,5.
Uprawa kukurydzy na słabych glebach w Polsce może być trudnym zadaniem dla rolników. Jednakże stosowanie odpowiednio zbilansowanych nawozów, technik agrotechnicznych oraz dobór właściwych do danego stanowiska odmian kukurydzy, może znacznie poprawić warunki uprawy i pozwolić na uzyskanie dobrych plonów.
Wymagania glebowe kukurydzy: w jakich warunkach możemy uprawiać kukurydzę?
Kukurydza jest rośliną tolerancyjną, jeśli chodzi o stanowisko glebowe, potrafi "wybaczyć" pewne niedociągnięcia w tym zakresie. Nie każde stanowisko będzie jej jednak odpowiadać.
Do uprawy kukurydzy dobrze wybierać gleby z dobrze wykształconym poziomem próchnicznym, przewiewne, najlepiej z warstwą gliny znajdującą się w podglebiu. Takie warunki sprzyjają szybkiemu nagrzewaniu się gleby w okresie wiosennym (szybkie i wyrównane wschody) oraz gromadzeniu się wody w całym sezonie wegetacyjnym.
Wymagania cieplne w początkowym okresie wegetacji są ważne w kontekście pobierania fosforu - składnika szczególnie istotnego dla kukurydzy. Rozpuszczalność związków fosforu jest funkcją temperatury. Nawet kilkudniowy okres z niskimi temperaturami powoduje pojawienie się objawów niedoborów fosforu, nawet na stanowiskach zasobnych w ten składnik.
Kukurydza nie znosi gleb ciężkich, podmokłych i nadmiernie zagęszczonych. Należy unikać również stanowisk suchych i piaszczystych.
Jeśli jesteśmy skazani na uprawę kukurydzy na stanowiskach słabszych, musimy zwrócić szczególną uwagę na stan zasobności gleby nie tylko w podstawowe makroskładniki (PK), lecz także w składniki drugoplanowe (Mg i S) oraz mikroelementy w szczególności cynk. Dobór odpowiedniej odmiany kukurydzy to również ważny aspekt w uprawie na słabszych glebach. Niektóre odmiany są bardziej odporne na susze i wymagają mniejszej ilości wody, co może być korzystne w przypadku słabych gleb.
Dobre efekty plonotwórcze możemy uzyskać na glebach lekkich. W takiej sytuacji należy zadbać o stan zaopatrzenia roślin w składniki mineralne, stymulujące rozwój korzeni (P, Ca, Zn) i kontrolujące gospodarkę wodną w roślinie (K).
Optymalny zakres odczynu dla kukurydzy mieści się w przedziale 5,5-6,5 (w 1 M KCI), co wiąże się w pierwszej kolejności z dostępnością fosforu.
Czy warto siać kukurydze na słabych glebach?
W naszym kraju mamy znaczne połacie słabszych stanowisk, na których chcemy prowadzić produkcję roślinną. W Polsce gleby lekkie i bardzo lekkie zajmują ponad 1/3 powierzchni gruntów ornych. Charakteryzują się słabą żyznością, niską zasobnością w składniki pokarmowe, zazwyczaj są zakwaszone. Plony z takich stanowisk zazwyczaj są niskie.
Termin siewu kukurydzy - wybór odpowiedniego terminu może pomóc uniknąć problemów z suszą lub nadmierną wilgocią na słabszych glebach
Ważne jest również wybieranie odmian kukurydzy dobrze przystosowanych do warunków panujących na konkretnej glebie, co może istotnie wpłynąć na sukces uprawy na danym stanowisku.
Wybór odpowiedniej odmiany może być kluczowy zwłaszcza na słabych glebach. Istnieją odmiany kukurydzy, które są bardziej odporne na słabsze warunki glebowe, takie jak niedobór składników odżywczych, niska zawartość materii organicznej czy niedobory wody.
Doświadczenia naukowe oraz postęp hodowlany pozwoliły na wyhodowanie odmian kukurydzy na ziarno, jak i z przeznaczeniem na kiszonkę wysoko i stabilnie plonujących na relatywnie słabych stanowiskach. Wybór odpowiedniej odmiany kukurydzy jest istotnym krokiem w uprawie na słabszych glebach. Sprawdź nasze odmiany kukurydzy na kiszonkę.
Jednym ze sposobów na zagospodarowanie takich stanowisk jest uprawa kukurydzy na ziarno. Podstawowym aspektem opłacalnej uprawy kukurydzy na słabszych stanowiskach jest właściwy dobór odmiany.
Również w przypadku kukurydzy na kiszonkę z powodzeniem można ją uprawiać na słabszych glebach. Uprawa w takich warunkach też może przynieść dobre plony. W przypadku wyboru słabszego stanowiska, ważne jest dostarczenie odpowiednich składników odżywczych poprzez dobrze zbilansowane nawożenie kukurydzy (mineralne i organiczne).
Które odmiany kukukurydzy sprawdzą się na słabych glebach?
Odmiany kukurydzy polecane do uprawy na słabszych glebach:
Podsumowanie
Uprawa kukurydzy na słabszych stanowiskach może być wyzwaniem, ale istnieją sposoby, aby zwiększyć plony na takich glebach. Do uzyskania wysokiego plonu o wysokich parametrach niezbędne są dobre nasiona kukurydzy. Przy zakupie nasiona do profesjonalnej produkcji powinniśmy się kierować przede wszystkim odpowiednim doborem do stanowiska.