Glifosaty i desykanty dla rolnictwa

Czym są glifosaty?

Glifosaty to zwyczajowa nazwa herbicydów totalnych, zawierających substancję czynną glifosat. Glifosat jest to organiczny związek z grupy fosfonianów. W środkach ochrony roślin może występować w postaci różnych soli amonowych, izopropyloaminowej, sodowej, potasowej.

W Polsce dominują produkty zwierające glifosat w formie soli potasowej i izopropyloaminiowej i będące w formie użytkowej SL - koncentrat do sporządzania roztworu wodnego.

Koncentracja substancji czynnej glifosat w produktach przeznaczonych dla rolnictwa wynosi od 180 g/l do 720 g/l.

Główne zastosowanie środków ochrony roślin z grypy herbicydów nieselektywnych zawierających glifosat:

• ścierniska - usuwanie chwastów w tym perzu właściwego oraz samosiewu roślin uprawnych
• sady - do zwalczania roślinności pod i między rzędami drzew
• desykacja - przed zbiorem roślin uprawnych w celu przyspieszenia i wyrównania dojrzewania łanu
• zwalczanie chwastów przed zbiorem - aplikacja, gdy rosnące chwasty utrudniają lub uniemożliwiają zbiór
• po siewie, a przed wschodami roślin uprawnych - do zwalczania uciążliwych chwastów

Jak działa glifosat?

Środki zawierające glifosat pobieranie są przez zielone części roślin uprawnych oraz chwastów (liścienie, liście, łodygi oraz niezdrewniałą korę). Substancja czynna glifosat przemieszana jest do wszystkich części rośliny, w tym także do korzeni i rozłogów. Jest to szczególnie ważne w przypadku zwalczania chwastów wieloletnich i rozmnażających się wegetatywnie np. perz właściwy.

Produkty zawierające glifosat określane są mianem nieselektywnych lub totalnych. Oznacza to, że na traktowanej powierzchni niszczą wszystkie rośliny, które mogą pobrać glifosat, niezależnie od tego, czy są chwastem, czy rośliną uprawną.

Substancja czynna glifosat zaliczana jest do grupy 9 (dawniej grupa G). Glifosat blokuje działanie kluczowego enzymu w szlaku metabolicznym kwasy szikimowego. Jest on bezpośrednio związany z syntezą aminokwasów tyrozyny, fenyloalaniny i tryptofanu. W efekcie czego zaburzeniu i zahamowaniu ulega biosynteza białek w roślinach traktowanych glifosatem.

Po aplikacji produktów zawierających glifosat pierwsze objawy działania na chwastach traktowanych widoczne są około 7 do 10 dniach. Natomiast całkowite zamierania chwastów można zaobserwować nawet po 3 tygodniach od aplikacji glifosatu. Zwykle ma to miejsce dużo szybciej, ponieważ wysoka temperatura i wilgotność powietrza przyspieszają działanie glifosatu.

Działanie środka ochrony roślin mającego w swoim składzie glifosat widoczne jest na chwastach w postaci żółknięcia i więdnięcia najmłodszych części roślin, z czasem postępuje i prowadzi do całkowitego zamierania.

Produkt zawierające glifosat najwyższą skuteczność wykazują w temperaturze powyżej 15 stopni Celsjusza. Minimalna temperatura stosowania to 0 stopni, a maksymalna 28 stopni Celsjusza.

Obecnie w sprzedaży dostępne jest wiele produktów zawierających glifosat do najczęściej stosowane w praktyce rolniczej są Roundup Trasn Energy 450 SL (producent Bayer), Agrosar 360 SL (producent Ciech Sarzyna), Roundup 360 Plus (producent Bayer), Halvetic (producent Ciech Sarzyna).

Czym są desykanty?

Jest są to środki ochrony roślin stosowane w zabiegu desykacji w celu wywołania zamierania nadziemnych i zielonych części roślin. W efekcie czego cały łan poddany desykacji osiąga dojrzałość technologiczną w tym samym czasie. W niektórych przypadkach umożliwia to wykonanie lub zwiększa wydajność zbioru plonu handlowego.

Liczba dostępnych substancji czynnych, które mogą być wykorzystane do zabiegu desykacji jest znacznie ograniczona. Obecnie w praktyce rolniczej najczęściej wykorzystywany jest glifosat (zboża, rzepak ozimy), karfrentrazon etylu (ziemniak), kwas nanonanowy (ziemniak).

Jak działają środki ochronny roślin do desykacji?

Herbicydy przeznaczone do desykacji zawierające karfrentrazon etylu oraz kwas nanonanowy mają działania kontaktowe, czyli substancja czynna nie przemieszcza się w roślinie. Oznacza to, że w trakcie zabiegu desykacji zwalczane są tylko części zielone roślin traktowanych. W związku z tym desykacja takimi herbicydami nie może służyć do trwałego zwalczania chwastów, w tym perzu właściwego.

Środki ochrony roślin posiadające w swoim składzie glifosat mają działanie systemiczne. Zabieg herbicydem totalnym może być potraktowany jako desykacja, ale również jako trwale zwalczający chwasty utrudniające zbiór.

Do desykacji wybranych gatunków zbóż i rzepaku ozimego można stosować herbicydy zawierające glifosat od sprawdzonych producentów. Natomiast do niszczenia naci ziemniaków zalecane są Spot Light Plus 060 EO (producent FMC) oraz Beloukha (producent Belchim).

Mechanizm działania środków zawierających glifosat został opisany wcześniej.

Karfrentrazon etylowy jest zaliczany jest do grupy 14 (kiedyś grupa E), czyli jest inhibitorem oksydazy protoporfirynogenu (PPO). W efekcie działania środka zwiększa się wrażliwość roślin na światło co powoduje uszkodzenie jej tkanek.

Kwas nanonanowy ma nieznany mechanizm działania i jest przypisany do grupy 0 (dawniej Z). Powoduje niszczenie błon komórkowych i ich dehydratację w efekcie czego ma miejsce deformacja, zahamowanie i zamieranie roślin traktowanych.

Desykacja w uprawie rzepaku, zbóż i ziemniaków

W zbożach i rzepaku do zabiegu desykacji można wykorzystać tylko środki zawierające substancję czynną glifosat. W trakcie ustalania optymalnego terminu należy zapoznać się z zaleceniem zamieszczonym w etykiecie instrukcji stosowania oraz określić dominujący etap rozwoju uprawy lub wilgotność nasion.

W ziemniakach do dyspozycji nie ma środków opartych o glifosat można natomiast skorzystać z innych desykantów. Usunięcie chemiczne naci zwiększa wydajność zbioru oraz korzystnie wpływa na zdrowotność bulw.