Zbilansowane nawożenie kukurydzy – Jakich nawozów używać pod kukurydzę?
Nawożenie kukurydzy jest kluczowym zabiegiem agrotechnicznym, który umożliwia uzyskanie wysokich plonów. W ustalaniu dawki nawozów niezbędnie jest uwzględnienie jej wysokich potrzeb pokarmowych w stosunku do azotu, potasu i fosforu. Uzupełnieniem nawożenia mineralnego jest aplikacja nawozów dolistnych, które powinny zawierać ważne mikroelementy takie, jak cynk, miedź i bor.
Spis treści
PokażUkryj- Wymagania pokarmowe kukurydzy
- Pobranie składników pokarmowych w zależności fazy rozwojowej kukurydzy
- Uzupełnij potas w kukurydzy
- Fosfor w kukurydzy, a rozwój sytemu korzeniowego
- Nawożenie zlokalizowane w kukurydzy
- Nawożenie fosforanem amonu – dobre odżywienie roślin na starcie
- Uwstecznianie fosforu – zmniejszenie zasobności gleby w fosfor dostępny dla kukurydzy
- Nawożenie zlokalizowane przydatne rozwiązanie w kukurydzy
- W nawożeniu azotem ważna jest jego forma
- Ograniczenie strat azotu
- Nawożąc kukurydzę nie przesadzaj z azotem
- Zbilansowane nawożenie azotem, potasem i fosforem kluczem do wysokiego plonu kukurydzy
- W nawozach mineralnych dostarcz także siarkę i magnez
- Cynk – ważny mikroelement
- W nawożeniu dolistnym kukurydzy uwzględnij także bor
- Z jakich nawozów warto skorzystać w uprawie kukurydzy na sezon 2023?
Wymagania pokarmowe kukurydzy
Kukurydza jest rośliną o bardzo dużych potrzebach pokarmowych i dlatego też niezbędne jest jej zbilansowanie nawożenia makro i mikroelementami. W bilansie składników pokarmowych w stanowisku z kukurydzą warto uwzględnić nawożenie naturalne, ponieważ wpływa ono korzystnie na wzrost poziomu plonowania zielonej masy i ziarna. Jednak obecnie coraz mniej gospodarstw ma dostęp do obornika czy gnojowicy i w związku z tym na do dyspozycji gospodarstwa pozostają tylko nawozy mineralne.
Najważniejszym celem nawożenia jest stworzenie w warstwie uprawnej gleby odpowiedniej koncentracji dostępnych dla roślin form NPK. Nawożenie makroskładnikami jest często wspierane od fazy 3-4 liścia kukurydzy nawożeniem dolistnym, w którego skład wchodzą głównie mikroelementy. Jest to moment do którego kukurydza korzystała z zapasów zgromadzonych w ziarnie i przechodni na odżywianie korzeniowe.
Zapotrzebowanie pokarmowe kukurydzy przedstawia poniższa tabela, która informuje o tym ile składników rośliny pobiorą w celu wytworzenia określonej ilości ziarna wraz z słomą.
| Plon ziarna (t/ha) | N | P2O5 | K2O | MgO | S | CaO |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 20-30 | 8-10 | 22-32 | 4-6 | 3-4 | 4-5 |
| 8 | 160-256 | 64-80 | 176-256 | 32-48 | 24-32 | 32-40 |
| 10 | 200-320 | 80-100 | 220-320 | 40-60 | 30-40 | 40-50 |
| stosunek ilościowy pomiędzy składnikami | 1,00 | 0,40 | 1,00 | 0,15 | 0,20 | 0,40 |
Wynika z niej, że kukurydza plonująca na poziomie 10t ziarna może potrzebować aż 320 kg azoty, 100 kg fosforu (w przeliczeniu na P2O5) oraz 320 kg K2O. Jest to ilość składników pokarmowych, które muszą zostać pobrane z gleby i być dostępne w trakcie sezonu wegetacyjnego. Poziom nawożenia mineralnego powinien zostać ustalony w oparciu o zasobność gleby w składnik pokarmowe, wówczas jest ono efektywne ekonomicznie.
Pobranie składników pokarmowych w zależności fazy rozwojowej kukurydzy
Szybkość pobierania składników pokarmowych jest różna w poszczególnych stadiach rozwoju kukurydzy. Początkowo wykorzystywane są niewielkie ilości, a intensywne pobieranie rozpoczyna od 7-8 liści w przypadku azotu, a potasu - przypada zazwyczaj na okres kwitnienia. Fosfor ma mniejsze bezpośrednie znaczenie niż azot i potas w budowaniu biomasy, ma jednak duży wpływ na rozwój systemu korzeniowego. Bez dobrze wykształconego systemu korzeniowego utrudnione jest pobieranie wody u składników pokarmowych. Warto również wspomnieć o równie ważnych, ale często pomijanych składnikach, jakimi są magnez i wapń.
Uzupełnij potas w kukurydzy
Składnikiem pobieranym w największej ilości przez łan kukurydzy i przez większą część okresu wegetacji jest potas. Okres intensywnego pobierania tego składnika zaczyna się od fazy 4-6 liścia i trwa do pełni wykształcenia wiechy. Przy plonie >10 t/ha pobranie przekracza 10 kg/ha/dzień. Jeśli w tym okresie występuje susza, a nawóz został podany pogłównie dochodzi najczęściej do niedoborów tego składnika. Aplikacja nawozu przedsiewnie i wymieszanie go z glebą zapewni stały dostęp do składnika. Dodatkowo potas reguluje gospodarkę wodną roślin – rośliny skuteczniej pobierają wodę z gleby zwłaszcza w okresach suszy.
Nie zaleca się stosowania zbyt wysokich dawek potasu w nawożeniu rzędowym, ponieważ występuje on w nawozach w postaci chlorków i powoduje zbyt wysokie zasolenie gleby. Wpływa to negatywnie na wschody i początkowy rozwój kukurydzy.
Składnik ten najlepiej dostarczyć przed siewem, jesienią lub wiosną i wymieszać z glebą.
Fosfor w kukurydzy, a rozwój sytemu korzeniowego
Kukurydza jest bardzo wrażliwa na niedobór fosforu zwłaszcza we wczesnych fazach rozwojowych, który ujawnia się w postaci czerwono – fioletowych przebarwień liści, a nawet całych pędów nadziemnych. Powoduje również zahamowanie wzrostu i strzelisty pokrój roślin (liście wyprostowane). Przebarwienia są objawem wtórnym, ponieważ pierwotnym jest redukcja systemu korzeniowego spowodowana zahamowaniem wzrostu korzeni (zmniejsza to potencjał rośliny do pobierania wszystkich składników pokarmowych a tym samym mocno redukuje plon). Inną kwestią jest fakt, że w naszych warunkach w okresie siewu nie jest na tyle ciepło, aby spełnić wymagania termiczne kukurydzy, zwłaszcza w odmianach w typie dent. Zazwyczaj w czasie siewu gleba jest dość zimna i ma temperaturę <12 ºC a w takich warunkach kukurydza nie pobiera fosforu, zahamowane jest również uwalnianie azotu w glebie.
Nawożenie zlokalizowane w kukurydzy
Rozwiązaniem pozwalającym na bardziej precyzyjne i oszczędne odżywianie roślin fosforem i azotem jest stosowanie nawożenie startowego „pod korzeń”. Podanie nawozu redlicami 5 cm obok i ok 5 cm głębiej niż linia siewu kukurydzy. Dzięki temu rośliny wykorzystujące naturalny tropizm korzeni w kierunku fosforu będą rozbudowywały mocny i głęboki system korzeniowy. Dodatkowo umieszczenie nawozu głębiej zabezpiecza składniki pokarmowe przed często występującą suszą wiosenną i wyschnięciem górnej warstwy gleby oraz umożliwią ciągły dostęp do składników dla dynamicznie rozwijających się roślin.
Nawożenie fosforanem amonu – dobre odżywienie roślin na starcie
Najkorzystniej w początkowym okresie rozwoju kukurydzy jest stosować P2O5 w połączeniu z NH4. Dodatnio naładowane jony NH4+ pobierane są w każdej temperaturze a to wymusza pobranie ujemnie naładowanych jonów P2O5. W praktyce najbardziej popularny jest fosforan amonu. W 100 kg nawozu wnosimy do gleby 18 kg /ha N (w formie amonowej NH4) i 46 kg/ha P2O5 w formie łatwo rozpuszczalnej w wodzie. Dzięki temu roślina ma łatwiejszy start i rzadziej zdarzają się wiosenne przebarwienia i niedobory występujące mimo ogólnej dobrej zasobności w ten składnik.
Uwstecznianie fosforu – zmniejszenie zasobności gleby w fosfor dostępny dla kukurydzy
Istnieje jednak ryzyko wiązania fosforu z żelazem i cynkiem w formy niedostępne dla roślin czyli fosforany cynku i fosforany żelaza, zwłaszcza na glebach o nieuregulowanym i niskim pH, a w fosforany wapnia na glebach o zbyt wysokim pH. W związku z tym nie należy stosować więcej niż 60-70 kg/ha fosforu pod korzeń.
Nawożenie zlokalizowane przydatne rozwiązanie w kukurydzy
Podsumowując fosforan amonu aplikowany rzędowo i precyzyjnie najlepiej sprawdza się na glebach o nieuregulowanym pH, które ogranicza jego dostępność, na glebach piaszczystych i ubogich w materię organiczną oraz na glebach naturalnie zimnych i zwięzłych. Dodatkowo jest możliwość obniżenia dawki fosforu o 20% w porównaniu z nawożeniem rzutowym na całym polu, przy zachowaniu takiego samego efektu. Zbyt wysoka dawka pod korzeń może spowodować, że zahamowany zostanie rozwój korzenia i skupiony tylko na głębokości na której podane zostały składniki odżywcze.
W nawożeniu azotem ważna jest jego forma
Są różne możliwości uzupełnienia kukurydzy azotem. Jak już wiadomo forma NH4 azotu pozwala roślinie kukurydzy lepiej pobierać fosfor. Zużywa też mniej energii do pobrania tej formy i wbudowania jej w struktury aminokwasów a później białek.
Kukurydza natomiast nie przepada za formą azotanową NO3, która ogranicza wzrost młodych korzeni zwłaszcza w głąb profilu glebowego. Może również spowodować nadmierną wybujałość części nadziemnej oraz zwiększyć wrażliwość na niskie temperatury i przymrozki. Zastosowanie saletry amonowej w fazie 6-8 liści kukurydzy stwarza ryzyko przypalenia (liście tworzą lejek, zazwyczaj zatrzymujący w środku wodę. Jeśli wpadnie tam granula saletry i rozpuści się w wodzie, stężenie azotanów jest tak duże, że uszkadza tkanki mające z nią kontakt).
Ograniczenie strat azotu
Rozwiązaniem jest zastosowanie RSM w połączeniu ze stabilizatorem azotu N-Lock. Nitrapiryna powoduje stabilizację azotu w formie amonowej na 12 tygodni, przez co bardzo skutecznie redukuje wymywanie i ulatnianie z gleby. Poza stabilizacją azotu amonowego z nawozów mineralnych i organicznych, stabilizuje również w glebie azot pochodzący z mineralizacji resztek pożniwnych. Dzięki temu azot dostępny jest dłużej, bez ryzyka strat oraz umożliwia zastosowanie nawożenia azotowego jednorazowo przed siewem.
Nawożąc kukurydzę nie przesadzaj z azotem
Kukurydzę bardzo trudno jest przenawozić azotem ale zbyt wysokie dawki tego składnika nie są uzasadnione ekonomicznie i przeciwnie, mogą powodować obniżenie plonu. Roślina nadmiernie tworzy zbyt dużo zielonej masy, zawiązuje zbyt dużo kolb, których później nie może wykarmić. Ponadto przenawożenie azotem wydłuża wegetację, uwrażliwia rośliny na choroby grzybowe a ziarno podczas zbioru ma wyższą wilgotność. Okres największego zapotrzebowania na azot przypada od fazy 8 liścia (niedobory w tej fazie prowadzą do nieodwracalnej redukcji zawiązek kolb i ziaren w kolbie nawet do 30%) do końca wiechowania – druga faza krytyczna nawożenia azotem. W przypadku odmian w typie dent w fazie pełnej dojrzałości ziarna czyli tzw. „dolewanie ziarna”. Jest to trzecia faza krytyczna nawożenia azotem.
Zbilansowane nawożenie azotem, potasem i fosforem kluczem do wysokiego plonu kukurydzy
Podstawą wyliczenia dawki azotu powinien być bilans. Kukurydza potrzebuje ok 20-30 kg/ha azotu (N) na 1 tonę plonu ziarna (wraz ze słomą). Oznacza to zapotrzebowanie 200-300 kg/ha N. W praktyce zazwyczaj całkowita dawka azotu wynosi od 140 – 200 kg/ha N, a na stanowiskach zasobnych w składniki pokarmowe efektywne pobranie azotu wzrasta do dawki 80 – 100 kg/ha N. Nadmiar azotu w połączeniu z luksusowym zaopatrzeniem w potas sprzyja nadmiernej produkcji biomasy w rozwoju wegetatywnym i skrócenie okresu generatywnego a w efekcie zmniejszenie plonu ziarna.
W nawozach mineralnych dostarcz także siarkę i magnez
Zapotrzebowanie na siarkę przy plonie 10 t/ha wynosi 30-40 kg/ha. Rola siarki dla kukurydzy jest bardzo ważna. Jest niezbędna nie tylko w procesach pobierania azotu i jego przemianach do aminokwasów, ale również pomaga roślinom w rozkładaniu substancji aktywnych po zabiegach herbicydowych w kukurydzy, które w zimnym i pochmurnym okresem pogodowym potrafią zahamować wzrost kukurydzy nawet na 2 tygodnie. Przy wyborze nawozu siarkowego bardzo ważnym jest stosunek K2O do Mg, który wynosi 3:1. Zdarza się, że występuje on w stosunku 1:1 przy którym dalsze nawożenie magnezem pogarsza dostępność potasu i blokuje pobieranie manganu.
Cynk – ważny mikroelement
Najważniejsze mikroelementy biorące udział w budowaniu plonu to Cynk, Bor i Miedź. Największy problem z dostępnością mikrometrów jest na glebach o wysokim odczynie pH >7 zasada jest taka, że im wyższe pH tym mniejsza jest dostępność tych składników.
Cynk – najbardziej charakterystyczne objawy niedoboru cynku w kukurydzy to białe pasy na liściach biegnące wzdłuż nerwu głównego liścia. Białe lub żółte przebarwienia młodych liści (ale nerw zawsze pozostaje zielony). Zmniejsza się powierzchnia asymilacyjna, opóźnia się kwitnienie, skraca się okres generatywny a w konsekwencji następuje spadek plonu. Kukurydza przy plonie 10 t/ha potrzebuje ok 500g cynku już od samego początku wzrostu. Bez cynku młoda roślina nie wytworzy dużego i sprawnego systemu korzeniowego, nie będzie mogła również efektywnie pobierać azotu i wody.
Nawozy z cynkiem
Najlepszym rozwiązaniem jest zastosowanie nawozów wieloskładnikowych zawierających cynk (Polifoska Plon+ w 300kg nawozu jest 150 g cynku) oraz uzupełnić dolistnie w fazie 6 liści kukurydzy (OSD Cynk – 10% Zn - EDTA), czyli w okresie w którym jest już zawiązek kolby i na tym etapie roślina programuje plon. Na późniejszych etapach rozwoju cynk wpływa na żywotność pyłku polepszając zapylanie oraz zwiększa efektywność i wydłuża etap nalewania ziarna. Wczesne odmiany kukurydzy o niskim FAO mocniej reagują na nawożenie cynkiem niż odmiany późne.
Materia organiczna, a dostępność cynku
W dostępności tego składnika bardzo istotną rolę odgrywa również zawartość materii organicznej w glebie. Im jest jej mniej tym mniejsza jest dostępność cynku. Zawartość próchnicy można oznaczyć w próbkach gleby i systematycznie poprawiać ten parametr stosując kwasy humusowe zawarte między innymi w aktywatorze glebowym HumiCalc 4.0 lub H-850.
W nawożeniu dolistnym kukurydzy uwzględnij także bor
Bor – drugi bardzo ważny mikroelement który wpływa na żywotność pyłku i zawiązywanie ziarniaków. Dawka jest znacznie mniejsza niż w przypadku buraków czy rzepaku i wynosi 100-500 g/ha, ale gleby w Polsce są bardzo ubogie w ten składnik. Optymalny termin zastosowania przypada na okres pełnego wzrostu do 3 tygodni przed kwitnieniem i można połączyć z zabiegiem uzupełniającym cynk.
Z jakich nawozów warto skorzystać w uprawie kukurydzy na sezon 2023?
Możliwości wykorzystania polecanych nawozów NPK, NP, K i N w uprawie kukurydzy (dawki dla średnich potrzeb nawożenia N, P i K oraz plonu ok. 7 t ziarna z ha).
* Dawka produktu N-Lock 2,5 l/ha.
** Herbicyd doglebowy stosujemy w warunkach zgodnych z etykietą rejestracyjną. RSM rozlewamy tradycyjną dyszą do RSM.
Uprawiasz kukurydzę? Dowiedz się również o:
