W Polsce najczęściej uprawiany jest słonecznik oleisty z przeznaczeniem na olej słonecznikowy, który jest cenionym olejem kuchennym, służy także do produkcji margaryny oraz biodiesla. Roślina uprawiana jest również jako roślina pastewna z przeznaczeniem na kiszonkę dla zwierząt. Sprawdź, w jakich fazach rozwojowych należy przeprowadzić zabiegi, by zwalczyć chwasty, choroby i szkodniki w słoneczniku.
Ochrona słonecznika przed chwastami jest zabiegiem koniecznym i dlatego warto zrobić to dobrze. W przypadku suszy w okresie wiosennym możemy liczyć się z niską skutecznością preparatów doglebowych. Dlatego warto pomyśleć o możliwości wybrania odmian odpornych na tribenuron metylowy w celu dokonania korekty zachwaszczenia preparatem o działaniu nalistnym.
Chwasty pobierają cenne składniki pokarmowe z gleby oraz pozbawiają rośliny słonecznika wody koniecznej do jego prawidłowego wzrostu. Nie dostateczna dokładność w zwalczaniu chwastów może przyczynić się do spadku plonu słonecznika, jak i zwiększenia banku nasion w glebie. Efektem mogą być problemy w uprawach następczych przez kilka kolejnych sezonów wegetacyjnych.
Ochrona herbicydowa słonecznika w większości opiera się na technologii zabiegów doglebowych przed wschodami roślin słonecznika dedykowanymi środkami ochrony roślin. Substancje czynne, które dają takie możliwości to: pendimetalina, prosulfokarb, aklonifen, metobromuron i dimetalamid-P z pendimetaliną. Większość z preparatów zawierających wskazane substancje jest do zwalczania roślin chwastów dwuliściennych.
Do zwalczania chwastów jednoliściennych przed wschodami możemy użyć S-metolachlor. Następną grupę herbicydów przeznaczonych do zwalczania chwastów jednoliściennych nazywamy graminicydami i należą do nich:
Zabiegi nalistne w ochronie herbicydowej słonecznika należy wykonać w fazie BBCH 11-19. W celu większej skuteczności zwalczania chwastów hodowle wyhodowały odmiany odporne na herbicydy zawierające tribenuron metylu zwane popularnie Express SUN. Najczęściej zabieg ten przeprowadzamy w fazie od 2 do 8 liści roślin słonecznika w dawce do 60 g/ha (zabieg pojedynczy) lub stosujemy zabieg w dawkach dzielonych dwa razy po 30 g/ha co daje kolejno 30 i 15 g tribenuronu na ha.
Substancję tribenuron metylowy stosujemy tylko i wyłącznie w odmianach odpornych na ten preparat. W przypadku pomyłki i zastosowania na odmianę nieodporną możemy liczyć się z całkowitą utratą plonu i koniecznością likwidacji plantacji.
Szczególną uwagę zwrócić należy na chwasty takie jak:
bodziszek drobny, bylica pospolita, chaber bławatek, chwastnica jednostronna, dymnica pospolita, fiołek polny i trójbarwny, gorczyca polna, gwiazdnica pospolita, iglica pospolita, jasnoty, komosy, krzywoszyj polny, łoboda rozłożysta, maki, maruna bezwonna, ostrożeń polny, perz właściwy, powój polny, poziewnik szorstki, przetaczniki, przytulia czepna, psianka czarna, rdest powojowy, rumianek pospolity, rzodkiew świrzepa, stulicha psia, szarłat szorstki, tasznik pospolity, tobołki polne i żółtlica drobnokwiatowa.
Do ochrony słonecznika przed chwastami dwuliściennymi w okresie przedwschodowym zalecamy Metobrom 500 SC w dawce 2 l/ha w połączeniu z preparatem Boxer 800 EC 3 l/ha lub Activus 400 SC w dawce 3 l/ha.
Aby poprawić efektywność działania substancji doglebowych przede wszystkim w warunkach niedostatecznej wilgotności gleby zalecamy dodatek preparatu Inex–A.
W ostatnich latach pojawiły się w końcu preparaty zarejestrowane do zwalczana chorób grzybowych słonecznika.
Proces hodowlany odmian słonecznika również dostosował odmiany do rynku i podwyższył odporności na choroby. Do ochrony fungicydowej słonecznika możemy użyć preparatów zawierających substancje takie jak:
Ze względu na wysokość roślin często zabiegi wykonywane są zbyt wcześnie. Zdecydowanie łatwiej mają gospodarstwa rolne, które mogą użyć opryskiwacza szczudłowego lub skorzystać z usługi. Warto też wysiewać kwalifikowany materiał siewny, ponieważ nasiona słonecznika będą zaprawione w profesjonalny sposób przez producenta.
Zaprawa fungicydowa zabezpiecza rośliny słonecznika w początkowej fazie wzrostu przed zgorzelą siewek. Stosowanie skutecznej ochrony fungicydowej znacznie poprawi nam uzyskiwane wyniki plonowania i uchroni nas przed dużymi stratami plonowania wywołanymi przez grzyby.
Do chorób o dużym znaczeniu gospodarczym w uprawie słonecznika zaliczamy:
W uprawie słonecznika nie ma zarejestrowanych żadnych klasycznych insektycydów. Dlatego brak produktów do zastosowania może budzić pewne obawy.
Do najważniejszych szkodników słonecznika zaliczyć możemy ptaki szczególnie z rodziny krukowatych i wróblowatych w końcowym etapie rozwoju roślin. Najwięcej szkody wyrządzają po zasiewie, wydziobując zasiane nasiona oraz gdy pojawiają się w pełni wykształcone koszyczki nasienne. Rolnicy szukają różnych sposobów, by odstraszyć ptaki w tym okresie, stosując m.in. armatki hukowe.
Nie zaleca się też zakładania upraw słonecznika blisko obszarów leśnych, gdzie znajdują się ptaki. By przeciwdziałać negatywnemu wpływowi ptactwa na uprawy słonecznika, warto zwiększyć areał uprawy. Siew nasion słonecznika na co najmniej 10 ha, znacznie zmniejszy szkody jednostkowe na hektarze. W mniejszych plantacjach ptaki potrafią całkowicie zniszczyć plon, wynosząc wszystkie nasiona z pola.
Kolejnym szkodnikiem mogącym pojawić się na plantacji słonecznika są nam już dobrze znane ślimaki, mszyce i zmieniki, atakujące między innymi liście oraz łodygi. Zwalczanie ślimaków za pomocą moluskocydu w formie granul skutecznie rozwiąże nam problem tych szkodników słonecznika. Mszyce i zmienniki mogą wyrządzić też szkody w uprawie słonecznika.
Innymi szkodnikami słonecznika mającymi znacznie mniejszy wpływ na uprawę są:
W nie dalekiej przyszłości w zwalczaniu szkodników słonecznika mogą okazać się pomocne preparaty biologiczne oraz preparaty oparte na polimerach sylikonowych i oleje parafinowe. Dzięki czemu rolnikom łatwiej będzie zwalczyć mszycę i zmieniki.
Przestrzegam przed stosowaniem insektycydów bezpośrednio przed kwitnieniem słonecznika, gdyż na kwiatach pojawia się mnóstwo pszczół i trzmieli. Wydajność miodu z ha roślin słonecznika wynosi 50-100 kg.
Chwasty, choroby i szkodniki słonecznika powodują, iż uprawa słonecznika nie należy do najłatwiejszych. W szczególności, iż brakuje środków ochrony roślin, które mają rejestrację w tej uprawie . Wraz ze wzrostem areału zasiewów słonecznika można zakładać, że będzie przybywać środków, które pomogą w zwalczaniu problemów. Sprawdź również jakie znaczenie ma nawożenie słonecznika.
Jakie preparaty rekomendujemy do wykonania zabiegów i kiedy pryskać słonecznik, dowiesz się z naszych zaleceń.