Nawożenie azotowe – I i II dawka | Polecamy |
Rzepak ozimy to roślina o bardzo wysokim zapotrzebowaniu na składniki pokarmowe. Do optymalnego wzrostu i rozwoju potrzebuje już jesienią do 60 kg azotu. Jednak największe zapotrzebowanie na ten jakże plonotwórczy składnik występuje wiosną. W momencie ruszenia wegetacji następują bardzo szybkie przyrosty części wegetatywnych roślin oraz ich wzrost ,,na długość” (elongacja).
Rzepak ozimy to roślina o bardzo wysokim zapotrzebowaniu na składniki pokarmowe. Do optymalnego wzrostu i rozwoju potrzebuje już jesienią do 60 kg azotu. Jednak największe zapotrzebowanie na ten jakże plonotwórczy składnik występuje wiosną. W momencie ruszenia wegetacji następują bardzo szybkie przyrosty części wegetatywnych roślin oraz ich wzrost ,,na długość" (elongacja).
Podstawowa zasada przy nawożeniu rzepaku mówi nam, że ,,to azot ma czekać w glebie na rzepak, a nie rzepak na azot".
Idąc tym tropem, należy dokładnie zaplanować nawożenie i odpowiednio dobrać rodzaj nawozu i jego formę. Azot w nawozach mineralnych występuje w formie amonowej, saletrzanej, saletrzano- amonowej i amidowej.
Forma amonowa (NH4 +) to typowa forma przedsiewna. Dobrze wymieszana z glebą ulega sorbcji (zatrzymywaniu), a jej wolny i równomierny pobór przez rośliny występuje także w niskich temperaturach. Bardzo korzystnie wpływa na rozwój systemu korzeniowego, krzewienie się roślin, pomaga w pobieraniu składników pokarmowych co wpływa na prawidłowy proces fotosyntezy, a tym samym podnosi odporność roślin.
Forma saletrzana (NO3 -) to forma typowo pogłówna. Azot w niej zawarty nie jest zatrzymywany w glebie, łatwiej ulega wymyciu. Działa lepiej w wyższych temperaturach, zalecana do stosowania na rośliny w fazach intensywnego wzrostu i rozwoju.
Forma saletrzano-amonowa (NH4 +, NO3 -) jest najbardziej uniwersalną formą nawożenia azotem. Łączy w sobie zarówno cechę formy saletrzanej (pogłównej) jak i amonowej (przedsiewnej). Forma ta występuje we wszystkich saletrach amonowych i saletrzakach.
Forma amidowa (CNH2) to forma wolno działająca, która występuje w moczniku. Charakteryzuje się wolnym uwalnianiem azotu. Jest natomiast idealna do jesiennego nawożenia, gdyż nie rozhartowuje roślin, co pomaga w ich przezimowaniu.
Tab.1. Zapotrzebowanie rzepaku na składniki pokarmowe
| Składnik pokarmowy | Potrzeby nawozowe rzepaku na 10 dt plonu | Zalecana dawka przy plonie 40 dt |
| Azot | 60 kg | 240 kg |
| Fosfor | 30 kg | 120 kg |
| Potas | 80 kg | 320 kg |
| Wapń | 25 kg | 100 kg |
| Magnez | 10 kg | 40 kg |
| Siarka | 15 kg | 60 kg |
Przy nawożeniu rzepaku należy pamiętać, jak ważną rolę w pobieraniu i efektywnym wykorzystaniu składników pokarmowych, a w szczególności azotu, odgrywa siarka. Warunkuje ona syntezę aminokwasów siarkowych (cysteina, metionina) niezbędnych w produkcji białka. Proporcje przy nawożeniu N:S kształtują się na poziomie 5:1. Oznacza to, że w praktyce dla 250 kg N/ha dawka siarki powinna wynosić 50 kg/ha. Nawozy zawierające siarkę powinniśmy zastosować, planując pierwszą dawkę wiosenną. Należy wtedy podać taką ilość siarki, która w pełni zaspokoi potrzeby rzepaku na ten składnik.
Do nawozów zawierających siarkę należy m.in. Saletrosan ®26 Makro - nawóz azotowy zawierający 26% N i 13% S (32,5 SO3). Saletrosan® to nawóz o równomiernej granuli wielkości 2-6 mm w kolorze od beżowego do brązowego, zawierający środek antyzbrylający. Jest mieszaniną azotanu amonu i siarczanu amonu z dodatkiem mączki dolomitowej zawierającej wapń i magnez. Nawóz w swoim składzie zawiera 26% azotu (19% w formie amonowej i 7% w formie saletrzanej) oraz 13% siarki, co stanowi 32,5% SO3.
Saletrosan® 26 Makro to nawóz typowo wiosenny polecany na pierwszą dawkę. Ze względu na udział siarki, podając 300 kg/ha, dostarczamy rzepakowi podstawową dawkę azotu - 78 kg i siarkę w ilości około 40 kg. Stosowany pogłównie szczególnie w uprawach rzepaku ozimego, zbóż ozimych, a także innych upraw, jak np. kukurydza, rośliny okopowe, warzywa oraz sady.
Innym nawozem polecanym do wiosennego nawożenia rzepaku ozimego jest YaraBelaTM Extran 27 (CAN). Nawóz ten zawiera 27% N całkowitego, z czego 13,5% w formie azotanowej i 13,5% w formie amonowej oraz 4% MgO i 7% CaO. Zawartość obu form azotu sprawia, że nawóz ten można zastosować zarówno przy podaniu I, jak i II dawki azotu. Biorąc pod uwagę potrzeby nawozowe rzepaku w I i II dawce, należy podać łącznie 660 kg CAN 27.
Nie zaopatrujemy jednak wtedy rzepaku w siarkę, dlatego warto w pierwszej aplikacji zastosować Saletrosan ® 26, a w drugiej CAN 27.
Tab.2. Ilość azotu w RSM przy zakładanym plonie 40 dt/ha, uwzględniając 60 kg azotu podanego roślinie jesienią
| Rodzaj nawozu | Dawka nawozu w l/ha |
| RSM 32% | 420 l |
| RSM 30% | 460 l |
| RSM 28% | 500 l |
| RSM 26%N + 3S% | 550 l |
Propozycje technologii nawożenia rzepaku ozimego
| Jesień | Wiosna | |
| Przedwiośnie | I dawka | II dawka |
| Polifoska 6-20-30 (dawka 35 dt) | Saletrosan 26 (dawka 30 dt) | YaraBela Extran CAN 27 (dawka 30 dt) |
| Korn-Kali (dawka 35 dt) + Fosdar (dawka 15 dt) | Saletrosan 26 (dawka 30 dt) | Saletra amonowa 34% (dawka 27 dt) |
| RSM 32% (dawka 12 dt) | RSM 32% (dawka 30 dt) + N-Lock (dawka 2,5 l) | RSM 32% (dawka 18 dt) |
| Polifoska Tytan 6-25-25 (dawka 30 dt) + Korn-Kali (dawka 30 dt) | Saletra Zaksan 32% (dawka 30 dt) | Saletrosan 26 (dawka 25 dt) |
| Amofoska 5-10-22 (dawka 40 dt) | Korn-Kali (dawka 15 dt) + Saletra amonowa 34% (dawka 25 dt) | Saletra amonowa 34% (dawka 25 dt) |
Równie dobrym, bardzo szybko działającym nawozem azotowym doglebowym do stosowania w uprawie rzepaku jest RSM® Roztwór saletrzano- mocznikowy. Zawiera on w swoim składzie azot azotanowy, amonowy oraz wolniej uwalniany azot amidowy. RSM oferowany jest w kilku stężeniach: 32% N, 30% N, 28% N oraz 26% N + 3% S. W uprawie rzepaku RSM możemy stosować zaraz po siewie przed wschodami roślin w mieszaninie z herbicydami, np. chlomazonem czy metazachlorem oraz od fazy 6. liścia. Od wschodów do 6. liścia nie powinno stosować się RSM® - rośliny są wtedy szczególnie wrażliwe. Do aplikowania RSM® należy używać rozpylaczy grubokroplistych, dzięki którym krople cieczy roboczej szybko ,,staczają" się z liści, nie powodując ich poparzenia. Przy aplikacji RSM® trzeba pamiętać także, żeby zabieg wykonywać na suche rośliny (eliminujemy ryzyko poparzenia liści) w sytuacji, kiedy nie spodziewamy się spadku temperatur (-5°C).
Druga dawka azotu powinna być przeprowadzona na 3-4 tygodnie przed kwitnieniem rzepaku. Jej ilość to różnica całkowitej dawki nawożenia wiosennego pomniejszona o ilość azotu podanego w pierwszej dawce. Termin drugiej dawki jest ściśle związany z kwitnieniem. Opóźnienie w dostarczeniu azotu wpływa zarówno na opóźnienie, jak i przedłużenie kwitnienia, co powoduje nierówne dojrzewanie plantacji.
Jak najlepiej gospodarować azotem?
Dobrym rozwiązaniem jest technologia N-Lock, która obniża straty azotu.
N-Lock jest stabilizatorem azotu, który po wprowadzeniu do gleby ma za zadanie ograniczyć proces nitryfikacji azotu nawet do 12 tygodni od zastosowania. Jest to nowoczesna formulacja oparta na technologii mikrokapsuł, umożliwiająca prosty zabieg opryskiwaczami polowymi bezpośrednio na powierzchnię roślin lub glebę. W swoim składzie N-Lock zawiera nitrapirynę (200 g/l) będącą inhibitorem nitryfikacji. Dawka produktu N-Lock wynosi 2,5 l/ha.
N-Lock stosujemy jeden raz w okresie wegetacji, na kilka dni przed lub po wysiewie nawozów azotowych, organicznych bądź razem z płynnym nawozem RSM. Optymalny termin zastosowania N-Lock to termin pierwszego nawożenia azotem. W przypadku roślin jarych jest to wiosna, przed siewem roślin, w oziminach najlepiej tuż przed ruszeniem wegetacji.
Pamiętajmy, że stosując N-Lock, ograniczymy zarówno ulatnianie, jak i wymywanie azotu z gleby. Tym samym dostarczymy więcej azotu roślinom, wspomagając ich wzrost, rozwój i potencjał plonotwórczy.
Jerzy Suchocki
j_suchocki@osadkowski-cebulski.pl