Uprawa buraka cukrowego - siew, ochrona i zbiór buraków

Profesjonalne podejście do uprawy buraka to początek sukcesu, poniżej prezentujemy 13 przykazań, które przybliżą do uzyskania satysfakcjonujących plonów.

1. Regulacja odczynu gleby pH do 6,2–7,0
2. Stosowanie nawozów organicznych
3. Rezygnacja z uproszczeń
4. Orka wykonana przy właściwej wilgotności gleby
5. Unikanie nadmiernego ugniatania gleby wiosną (podwójne koła)
6. Cztery możliwe błędy przy wiosennej uprawie: za wcześnie, za głęboko, za często i za szybko
7. Uwaga na nadmierne zasolenie gleby (dawka azotu i potasu)
8. Siew we właściwym terminie
9. Prawidłowa głębokość siewu: możliwie najbardziej płytko i głęboko jak potrzeba
10. Kontrola odległości i głębokości nasion w czasie siewu
11. Właściwe oraz terminowe zwalczanie chwastów
12. Odpowiedni dobór insektycydów i fungicydów
13. Zastosowanie właściwych odmian

Nawożenie buraka cukrowego opiera się na standardowym nawożeniu doglebowym NPK, które realizujemy przedsiewnie. Wśród rekomendowanych nawozów wieloskładnikowych możemy znaleźć:

• Polifoskę Plon+
• ALFA Suprofos 26
• ALFA PK 15:28
• ALFA Potas

Prawidłowa agrotechnika

Optymalny odczyn gleby jest w granicach pH 6,0–7,2. Ewentualny zabieg wapnowania najlepiej wykonać pod przedplon w zespole uprawek pożniwnych.

Możliwe systemy uprawy:

• uprawa tradycyjna (system płużny)
• uprawa uproszczona (system bezorkowy)
• uprawa konserwująca (siew w mulcz międzyplonów)
• uprawa zerowa (siew bezpośredni)

Przygotowanie stanowiska

System płużny to najczęściej stosowana w praktyce metoda uprawy gleby pod buraka cukrowego.

Co możemy zrobić jesienią po zbiorze buraka?

• pożniwna uprawa ścierniska (1–2 razy) w celu jak najszybszego wymieszania resztek pożniwnych, wyrównania powierzchni pola, przerwania parowania i stworzenia odpowiednich warunków do kiełkowania chwastów
• głęboszowanie: przeprowadzony pod przedplon raz na 3–4 lata zabieg eliminacji tzw. podeszwy płużnej, wykonany poprzecznie lub ukośnie do orki zimowej na głębokość min. 10 cm poniżej warstwy ornej w celu poprawy warunków powietrzno-wodnych gleby
• orka zimowa: wykonana bardzo starannie przy odpowiedniej wilgotności gleby

Jak przygotować stanowisko do siewu wiosną?

Uprawa przedsiewna polegająca na wyrównaniu powierzchni pola poprzez włókowanie lub bronowanie i jak najbardziej staranna właściwa uprawa, ograniczona do jednego przejazdu zestawu uprawowego na głębokość 2,5–3,5 cm przy optymalnej wilgotności gleby.

Wykonany możliwie najwcześniej, tak aby zapewnić roślinom wegetację przez minimum 180 dni. Precyzyjnie wykonany siew na głębokość 2–3 cm przy temperaturze gleby ok. 5–10°C w starannie uprawioną i wilgotną ziemię to gwarancja dobrych wschodów i wysokiej obsady. Prawidłowa głębokość siewu – możliwie najbardziej płytko i głęboko jak potrzeba.

Buraki należy siać w odległości co 18 cm w rzędzie, przy 45 cm rozstawie. Należy dążyć do uzyskania obsady powyżej 90 tys. roślin na 1 ha, która gwarantuje wysoki plon przy równie wysokiej polaryzacji.

Pierwszym momentem krytycznym w uprawie buraka są bez wątpienia wschody. Temperatura gleby powinna mieć w tym okresie ok. 6-8°C, a jej spadek po wschodach bądź przymrozki mogą mocno zaszkodzić plantacji i powodować wypadnięcia roślin. Dodatkowo ich wigor we wczesnych fazach rozwojowych może zaburzyć intensywna ochrona herbicydowa.

W tym okresie dynamiczne budowanie systemu korzeniowego dzięki dobremu odżywieniu roślin może zwiększyć ich tolerancję na niekorzystne warunki pogodowe i czynniki chemiczne oraz podnieść zdolność regeneracji młodych organów asymilacyjnych.

Jaki jest optymalny termin na siew buraka?

...

Najważniejszymi cechami użytkowymi buraka cukrowego są:

• plon korzeni
• zawartość sacharozy w korzeniach
• wydajność wykrystalizowanej sacharozy (%)
• technologiczny plon cukru, który jest wypadkową trzech poprzednich cech

Najwięcej cukru jest gromadzone w środkowej części korzeni, które - prawidłowo wykształcone - powinny być klinowate.

Buraki cukrowe odgrywają bardzo ważną rolę w funkcjonowaniu gospodarstwa rolnego, ponieważ produkty uboczne pozyskiwane z pola (liście) oraz z cukrowni (wysłodki) stanowią źródło paszy dla przeżuwaczy. Dodatkowo liście coraz częściej traktuje się jako nawóz organiczny. Buraki są też wykorzystywane jako przedplon dla roślin zbożowych.

Burak cukrowy odznacza się sporymi potrzebami wodnymi, ponieważ tworzy dużą masę plonu, a powierzchnia jego liści jest najbardziej rozwinięta spośród wszystkich gatunków roślin uprawnych. Jego wydajność jest uzależniona od zaopatrzenia w wodę. Jeżeli roczna suma opadów wynosi 600-700 mm i jest dobrze rozłożona w całym okresie wegetacji, to możliwe jest uzyskanie wysokich plonów korzeni. Należy jednak pamiętać o właściwej uprawie roli, aby roślina mogła oszczędnie gospodarować wodą.

Najintensywniejszy przyrost plonu korzeni i cukru przypada w czerwcu, lipcu oraz sierpniu, zatem wtedy, kiedy mamy największe problemy z niedoborami wody. Jeżeli w tym okresie rośliny zostaną niewystarczająco w nią zaopatrzone, może przyczynić się to do uzyskania niższych plonów korzeni.

Burak cukrowy nie jest rośliną wymagającą wysokich temperatur (najkorzystniejszą średnią temperaturą dobową jest 12-16°C), jest jednak wrażliwy na rozkład i wahania temperatur w ciągu doby. W pierwszych dniach po wschodach jest najbardziej wrażliwy na niskie temperatury, a przymrozki do -3°C mogą być dla niego szkodliwe. W zależności od odmiany jego reakcja na zróżnicowaną temperaturę podczas wschodów jest inna.

Ochrona herbicydowa buraka cukrowego

Uzależniona od poziomu zachwaszczenia i oparta na właściwym doborze preparatów. Powinna zaczynać się już jesienią, po zbiorze przedplonu, poprzez stosowanie herbicydów totalnych opartych na glifosacie.

Wiosną stosuje się system zabiegów:

• posiewnych (przedwschodowych) opartych na preparatach o działaniu doglebowym
• powschodowych opartych na preparatach o działaniu nalistnym i doglebowym w trybie dawek dzielonych

Przeczytaj również artykuł - chwasty w burakach, gdzie szerzej opisujemy ten temat.

Ochrona insektycydowa - insektycydy w burakach cukrowych

Monitorowanie zagrożenia ze strony szkodników buraka cukrowego i ewentualne ich zwalczanie po przekroczeniu progu szkodliwości poprzez stosowanie odpowiednich preparatów.

Ochrona fungicydowa - fungicydy na buraki

Monitorowanie stanu plantacji głównie pod względem zagrożenia ze strony grzyba Cercospora beticola (chwościk buraka), brunatnej plamistości, mączniaka prawdziwego i rzekomego oraz ewentualne wykonanie zabiegów odpowiednimi preparatami w odpowiednim czasie.

Nawożenie dolistne buraka cukrowego

Stosując dolistnie odżywki na buraki cukrowe szczególnie powinniśmy pamiętać o uzupełnieniu niedoborów boru w okresie 4-6 liścia właściwego. Jego brak prowadzi do wystąpienia zgorzeli liści sercowych. Roślina słabo się rozwija, najmłodsze liście więdną, następują nekrozy. W konsekwencji prowadzić to może do wnikania patogenów wywołujących choroby bakteryjne czy grzybowe.

Do zabiegów nalistych zalecamy dodanie adiuwantu Inex-A, który zwiększy penetrację powierzchni liści. Nasze propozycje oparte są o rozwiązanie nawozów ALFA (Makro i Mikro) lub nawozach dolistnych OSD (Bor i Mineral).

Siarkę i miedź uzupełnimy stosując produkt IonBlue, który zalecamy dodawać do każdego zabiegu fungicydowego. Znajdujące się w nim bioaktywne jony miedzi i siarki nie tylko uzupełnią niedobory tych składników w roślinie, ale również będą działać fitosanitarnie.

Stymulacja rozwoju buraka cukrowego

Stymulację rozwoju buraka cukrowego rozpoczynymy w fazie 10-12 dobrze rozwiniętych liście. W tym okresie możemy wybrać jeden z dwóch wariantów:

• szybka regeneracja – zastosowanie Terra-Sorb Complex pozwala na regenerację oraz poprawę kondycji po przebytych stresach takich jak herbicydy, susza, niskie temperatury i inne czynniki.
• wigor i rozwój – w przypadku wyboru preparatu Maxi-Grow dochodzi do intensywnej stymulacji rozwoju przez działanie hormonów roślinnych – auksynów, cytokininów, giberelinów.

Przed zakryciem międzyrzędzi rekomendujemy zastosowanie nawozu dolistnego Barrieri Si-Ca, który wzmocni blaszkę liściową, odporność na choroby i niekorzystne warunki rozwoju.