Chwasty w ziemniakach – jaka ochrona herbicydowa ziemniaków?
Wbrew ogólnie przyjętym poglądom chwasty w ziemniakach obok zwalczania zarazy ziemniaczanej są jednym z najtrudniejszych zadań czekających na planatatorów w okresie wegetacji ziemniaka. Nawet nowoczesna i intensywna technika uprawowa nie jest w stanie skutecznie wyeliminować zachwaszczenia, które pojawia się już w momencie sadzenia ziemniaków.
Spis treści
PokażUkryj- Mechaniczne odchwaszczanie ziemniaków
- Oprysk na chwasty w ziemniakach przed wschodami
- Oprysk na chwasty występują w ziemniakach po wschodach
- Ochrona herbicydowa ziemniaków - jaki oprysk na chwasty w ziemniakach po wschodach?
- Herbicydy do stosowania po wschodach ziemniaka
- Herbicydy do stosowania po wschodach ziemniaka
- Jakie chwasty jednoliścienne w ziemniakach?
- Graminicyd w ziemniakach
- Uwagi praktyczne dotyczące stosowania herbicydów ziemniaczanych:
Mimo daleko idących udoskonaleń w uprawie gleby temat ochrony ziemniaków przed chwastami nie może być skutecznie i ekonomicznie rozwiązany bez prawidłowego zastosowania herbicydów, które muszą być wybrane pod kątem spektrum chwastów występujących na naszej plantacji oraz sposobu uprawy mechanicznej.
Mechaniczne odchwaszczanie ziemniaków
Mimo iż plewienie, obsypywanie, bronowanie wydają się nieco archaiczne, wciąż są najpopularniejszymi sposobami pielęgnacji ziemniaków. Ciekawą modyfikacją tej metody jest dwufazowy sposób sadzenia z wykorzystaniem sadzarek umieszczających ziemniaki w niskiej kopce, które następnie za pomocą aktywnego lub biernego obsypnika są formowane i stabilizowane w redliny. Jest to skuteczny system likwidacji pierwszego rzutu chwastów.
Presja ich pojawiania się nie zmniejsza się jednak wraz ze wschodami rośliny uprawnej. Do momentu zwarcia międzyrzędzi i naturalnej dominacji ziemniaka pozostaje jeszcze długi okres rozwoju pędów nadziemnych. W zależności od pogody w danym sezonie może to trwać nawet do 4-5 tygodni.
Przez ten czas pozostawiamy chwastom wspaniałe warunki do wschodów i rozwoju. Nie możemy przy tym stosować już tak intensywnych zabiegów mechanicznych. Trzeba również podkreślić, iż błędy w mechanicznych zabiegach powschodowych w decydujący sposób wpływają negatywnie na plantację. Trudno je wykonać bez specjalistycznych maszyn tzw. pielników. Jednocześnie, w zależności od sezonu, skuteczność jest często niezadowalająca.
Na rynku dostępne są również sadzarki zagregowane z obsypnikiem i formiarką. Otrzymujemy wtedy już podczas sadzenia gotowe, uformowane redliny, na które możemy bezpośrednio nanieść odpowiednio dobrane mieszaniny herbicydów doglebowych. Świeża i wilgotna gleba sprzyja skuteczności tego zabiegu.
Oprysk na chwasty w ziemniakach przed wschodami
Pierwszy moment rozpoczęcia ochrona herbicydowej przed wschodami ziemniaków wyznacza termin zakończenia uprawy mechanicznej redlin. Jeśli nie ma jeszcze siewek chwastów, możemy wykonać oprysk mieszanką herbicydów doglebowych.
Substancją aktywną, którą także możemy stosować w tym terminie, jest chlomazon. Chlomazon umożliwi nam walkę z takimi chwastami jak: przytulia czepna, chwastnica jednostronna czy też psianka czarna.
W ochronie herbicydowej ziemniaków można stosować również prosulfokarb, który skutecznie radzi sobie z chwastami jednoliściennymi. Przy pełnej dawce w ziemniakach wynoszącej 5 l/ha, zwalcza przytulię czepną, komosę białą, żółtlicę, gwiazdnicę, przetaczniki, jasnoty, rdesty (także rdest powojowaty), kiełkujące samosiewy rzepaku oraz wiechlinę roczną.
Jeśli poszukujemy skutecznego i kompleksowego rozwiązania na chwasty jednoliścienne (chwastnica i owies głuchy) oraz dwuliścienne (ale bez przytulii czepnej), to skutecznym i pewnym rozwiązaniem będzie przedwschodowe zastosowanie preparatu opartego na flufenacetu i metrybuzyny.
Skutecznym rozwiązaniem w okresie przed wschodami ziemniaków jest użycie preparatów opartych na metrybuzynie. W okresie przedwschodowym możemy je stosować bez obaw o wystąpienie fitotoksyczności na odmianach wrażliwych.
Jeśli na plantacji występują liczne siewki chwastów, a do wschodów pozostało nam 3-5 dni, możemy zastosować oprysk nieselektywnymi preparatami zawierającymi glifosat, np. 2 l/ha preparatu Roundup Plus 360 SL lub innego zamiennika z tą substancją aktywną. Musimy mieć jednak pewność, iż nie nastąpi kontakt glifosatu z roślinami ziemniaka, gdyż może to spowodować uszkodzenia wschodzących roślin lub ich całkowite zniszczenie.
Zabiegi przed wschodowe wykonywane są w różnych warunkach wilgotnościowych, zawsze jednak trudnych dla herbicydów, narażonych na spłukiwanie z deszczem lub obsuwanie wraz z przesuszoną glebą. Dlatego też ważnym elementem jest tutaj wykorzystanie adiuwantu np. Atpolan Soil MAXX. W dawce 0,3-0,5l pomoże on ograniczyć przemieszczanie się tzw. filmu herbicydowego w głąb i jego spływanie do podstawy redliny.
Oprysk na chwasty występują w ziemniakach po wschodach
Z powodu dużej wrażliwości ziemniaków na herbicydy mocno zawęża się liczba możliwych do zastosowania substancji aktywnych.
Ochrona herbicydowa ziemniaków - jaki oprysk na chwasty w ziemniakach po wschodach?
Momentem, od którego temat herbicydów mocno się komplikuje są wschody ziemniaka. Preparaty, które stosowaliśmy przed wschodami, nie są już najczęściej możliwe do zaaplikowania z uwagi na swoją fitotoksyczność. Możemy wtedy wprowadzić preparaty zawierające prosulfokarb stosując Boxer 800 EC - do fazy 3 liści na pędzie głównym.
Jaki środek na chwasty w ziemniakach po wschodach?
Herbicydy powschodowe spośród wymienionych wcześniej propozycji jedynie preparaty oparte na metrybuzynie znane i rozpoznawane formy popularnych ,,Sencorów" i ich zamienników, możemy wprowadzić również w okresie powschodowym. Dzięki temu możliwe jest jeszcze szersze wykorzystanie spektrum działania tej substancji, a jednocześnie zapewnienie bezpieczeństwa dla samych roślin ziemniaków.
Herbicydy powschodowe - Spośród wymienionych wcześniej propozycji jedynie preparaty oparte na metrybuzynie - znane i rozpoznawane formy popularnych ,,Sencorów" i ich zamienników, możemy wprowadzić również w okresie powschodowym. Dzięki temu możliwe jest jeszcze szersze wykorzystanie spektrum działania tej substancji, a jednocześnie zapewnienie bezpieczeństwa dla samych roślin ziemniaków. Nie oznacza to jednak pełnej swobody w stosowaniu.
Metrybuzyna zawarta w każdej z postaci tych preparatów musi być podawana w dawkach uwzględniających wrażliwość poszczególnej odmiany na tę substancję czynną. W praktyce oznacza to, iż o ile przedwschodowo zarejestrowane są dawki na poziomie 0,5-0,75 kg/ha, to powschodowo, nie znając wrażliwości, nie powinniśmy przekraczać 0,25 kg/ha. W przypadku braku informacji o wrażliwości odmiany na tę substancję czynną konieczna jest konsultacja z producentem. Tylko w taki sposób unikniemy problemów.
Aby poszerzyć spektrum zwalczanych chwastów o przytulię i prosowate, możemy przygotować mieszankę preparatów opartych na metrybuzynie z rimsulfuronem znajdującym się w znanym od wielu sezonów preparacie Titus 25 WG lub jego zamiennikach. Przy dawce jednorazowej na poziomie 30 g połączonej z 0,3 l Sencor Liquid 600 SC możemy skutecznie pokonać większość najczęściej występujących w ziemniakach chwastów.
Herbicydy powschodowe
Najczęściej stosowane są jako uzupełnienie ochrony przedwschodowej. W praktyce opierają się na preparatach zawierających w swoim składzie:
- – metrybuzynę (Sencor Liquid 600 SC lub Buzzin i inne metrybuzyny typu 70 WG). Musimy tutaj zwrócić szczególną uwagę na wrażliwość odmianową naszej plantacji na metrybuzynę (patrz tabela s. 48)
- – rimsulfuron (Rimuron 25 WG)
Standardowo nie należy przekraczać powschodowo dawki 0,5 kg metrybuzyny oraz 60 g rimsulfuronu. Są to preparaty o działaniu głównie nalistnym. Najskuteczniej jest podzielić planowaną dawkę na dwie części i zastosować w odstępie 10 do 14 dni, aby zwalczyć kolejne wschodzące siewki.
Okres powschodowy to również czas na zwalczanie chwastów jednoliściennych. Jeśli stosujemy jedynie herbicydy przedwschodowe lub nie udało się usunąć chwastów jednoliściennych preparatami opartymi na rimsulfuronie, możemy wykorzystać standardowe graminicydy, takie jak np. Targa 10 EC – 0,4 do 1 l/ha czy Fusilade Forte 150 EC – 0,63 do 1,7 l/ha. Dawki dobieramy do rodzaju i fazy zwalczanych chwastów jednoliściennych. Podobnie jak przy stosowaniu rimsulfuronu, efektywne jest rozłożenie dawki na dwie części, aby przed zwarciem międzyrzędzi zwalczyć możliwie najwięcej siewek wschodzących chwastów.
Herbicydy do stosowania po wschodach ziemniaka
Najczęściej stosowane są jako uzupełnienie ochrony przedwschodowej. W praktyce opierają się na preparatach zawierających w swoim składzie:
- metrybuzynę - musimy tutaj zwrócić szczególną uwagę na wrażliwość odmianową naszej plantacji na metrybuzynę (patrz tabela)
- rimsulfuron
Standardowo nie należy przekraczać powschodowo dawki 0,5 kg metrybuzyny oraz 60g rimsulfuronu. Są to preparaty o działaniu głównie nalistnym. Najskuteczniej jest podzielić planowaną dawkę na dwie części i zastosować w odstępie 10 do 14 dni, aby zwalczyć kolejne wschodzące siewki.
Okres powschodowy to również czas na zwalczanie chwastów jednoliściennych. Jeśli stosujemy jedynie herbicydy przedwschodowe lub nie udało się usunąć chwastów jednoliściennych preparatami opartymi na rimsulfuronie, możemy wykorzystać standardowe graminicydy. Dawki dobieramy do rodzaju i fazy zwalczanych chwastów jednoliściennych. Podobnie jak przy stosowaniu rimsulfuronu, efektywne jest rozłożenie dawki na dwie części, aby przed zwarciem międzyrzędzi zwalczyć możliwie najwięcej siewek wschodzących chwastów.
Odmiany z grupy wrażliwych i bardzo wrażliwych nie mogą być generalnie traktowane powschodowo preparatami zawierającymi metrybuzynę, ponieważ powoduje to trwałe uszkodzenia roślin i drastyczny spadek plonu. Jeśli chcemy wykorzystać tę substancję, możemy zastosować ją przedwschodowo.2. Ochrona herbicydowa po wschodach
Moment rozpoczęcia wschodów przez rośliny ziemniaka
diametralnie zmienia zasady ochrony herbicydowej. Z powodu dużej wrażliwości ziemniaków na herbicydy mocno zawęża się liczba możliwych do zastosowania substancji aktywnych. Czy jesteśmy jednak wtedy skazani tylko na bentazon? Poprzez podane w dalszej części rozwiązania chcę pokazać, iż można przeprowadzić skuteczną ochronę herbicydową ziemniaka operającą się jedynie na zabiegach powschodowych.
Takie zabiegi mogą być jedyną możliwością w przypadku formowania redlin w ostatniej chwili przed wschodami. Krótki czas pomiędzy formowaniem redlin a wschodami i powschodowymi zabiegami herbicydowymi pozwala wtedy na minimalną liczbę siewek, przerośniętych". Jednocześnie długi okres pomiędzy sadzeniem i agresywnym formowaniem redlin umożliwia mechaniczne zniszczenie siewek, niezależnie od ich fazy rozwojowej i stopnia nasilenia.
Substancją czynną, która może nam pomóc i rozwiązać problem zachwaszczenia po wschodach, jest metrybuzyna. Ma ona szerokie spektrum zwalczanych chwastów (najistotniejszy wyjątek to przytulia czepna).
Metrybuzyna działa na chwasty dwukierunkowo. Jest pobierana przez korzenie młodych chwastów, szczególnie w ich fazie do 4 liści, a także częściowo przez liście. W programie ochrony powschodowej ziemniaka można zastosować zarówno formulację 70 WG, jak i płynną formulację w Sencor Liquid 600 SC . Obie formy nadają się do mieszanek zbiornikowych z rimsulfuronem lub linuronem.
Elementem, który ogranicza stosowanie metrybuzyny w uprawie ziemniaków, jest wrażliwość poszczególnych odmian. Tabelaryczne zestawienie przynależności poszczególnych odmian do grup wrażliwości na metrybuzynę przedstawia poniższa tab.
Tab.2. Wrażliwość odmian na metrybuzynę
| Stopień wrażliwości | Kierunek użytkowania odmian | |
| jadalne | skrobiowe | |
| niewrażliwe | Satina | Tucan, Zuzanna |
| niska wrażliwość | Altesse, Ametyst, Bellarosa, Bryza, Cecile, Courage, Dali, Etiuda, Etola, Eugenia, Ewelina, Folva, Karatop, Karlena, Lord, Lady Florina, Nora, Syrena | Adam, Ikar, Kuba, Neptun, Rudawa, Skawa |
| średnia wrażliwość | Almera, Andromeda, Aruba, Asterix, Augusta, Bartek, Belinda, Bellaprima, Berber, Bila, Bursztyn, Carrera, Colette, Cyprian, Denar, Ditta, Fianna, Gawin, Gracja, Gustaw, Gwiazda, Hubal, Ibis, Ingrid, Jelly, Justa, Jutrzenka, Lady Claire, Legenda, Michalina, Miłek, Monsun, Nandina, Omega, Owacja, Pirol, Promyk, Red Fantasy, Rumba, Roxana, Sagitta, Tajfun, Wiarus, Zebra, Żagiel | Albatros, Bosman, Danuta, Glada, Hinga, Inwestor, Jasia, Jubilat, Kuras, Pasja, Pomorska, Rumpel |
| podwyższona wrażliwość | Anabelle, Arielle, Cekin, Innovator, Irga, Irys, Miriam, Moli, Rosalind, Sante, Soplica, Stasia, Tetyda, Vineta, Zenia, Zeus | Gandawa, Opus, Pokusa, Ślęza |
| bardzo wrażliwe | Fresco, Krasa, Viviana | Pasat, Sonda, Umiak |
Wrażliwość odmian ziemniaka na metrybuzynę stosowaną po wschodach (opracowanie na podstawie badań własnych, J. Urbanowicz),
Tab.1. Najważniejsze herbicydy do stosowania w terminie przed wschodami ziemniaka
| Nazwa herbicydu | Substancja aktywna | Dawka na 1 ha | Uwagi |
| Jednoroczne chwasty dwuliścienne i jednoliścienne | |||
| Afalon Dyspersyjny 450 SC | linuron | 1,5-2 l | Stosować na wilgotną glebę do 3 dni po posadzeniu pobudzonych sadzniaków odmian wczesnych i bardzo wczesnych, a pozostałych odmian do 10 dni. W innych odmianach chlomazon stosować do 10 dni przed wschodami. |
| Command 480 EC | chlomazon | 0,2 l | |
| Kilof 480 EC | chlomazon + linuron | 1,5-2 l | |
| Harrier 295 ZC | chlomazon + metrybuzyna | 1,5 l | |
| Avatar 293 ZC | prosulfokarb + metrybuzyna | 4-5 l | Można stosować do momentu, kiedy rośliny ziemniaka nie przekroczą wielkości 5 cm. |
| Arcade 880 EC | prosulfokarb | 3-5 l | Stosować po posadzeniu do fazy 3 liści na pędzie głównym. |
| Jednoroczne chwasty dwuliścienne | |||
| Sencor Liquid 600 SC | metrybuzyna | 0,75-1 l | Stosować po ostatecznym obsypaniu. |
| Maestro 70 WG Mistral 70 WG | 0,75 kg | ||
| Jednoroczne chwasty dwuliścienne i niektóre jednoliścienne | |||
| Plateen 41,5 WG | flucenacet + metrybuzyna | 2 kg | |
| Stomp 330 EC Stomp 400 SC | pendimetalina | 3,5-5 l 3-4 l |
Na glebach bardzo lekkich stosować niższą z zalecanych dawek. |
| Jednoroczne chwasty dwuliścienne i niektóre jednoliścienne | |||
| Roundup Plus 360 SL Roundup Flex Roundup Max 2 |
glifosat | 1,25-2,5 l 1-2 l 0,75 kg |
Nie stosować tuż przed wschodami i na bardzo lekkich glebach. |
Tabela wrażliwości odmian ziemniaka na Sencor stosowany po wschodach w dawce 0,5 l, kg/ha
| Skala | Ocena | Odmiany przebadane do roku 2016 |
|---|---|---|
| 1 | niewrażliwe | Barycz, Felsina, Nimfy, Satina, Saturna, Tucan, Wist |
| 2 | niska wrażliwość | Accent, Adam, Aksamitka, Altesse, Ametyst, Arkadia, Arielle, Anuschka, Bellini, Berber, Bryza, Cecile, Challenger, Courage, Crisp 4 All, Cykada, Cyprian, Dali, Danusia, Danuta, Delikat, Donald, Drop, Elanda, Etiuda, Etola, Eugenia, Ewelina, Folva, Fregata, Fregata Pomorska, Gloria, Grot, Ikar, Impala, Karatop, Karlena, Kuba, Lady Florina, Laskara, Łucja, Magnolia, Manitou, Markies, Marlen, Mazur, Medea, Meduza, Melody, Michalina, Mors, Musica, Niagara, Neptun, Nora, Oman, Omulew, Orchestra, Orlena, Otolia, Panda, Raja, Roko, Romula, Roxana, Rudawa, Ruta, Rywal, Saline, Salinero, Salto, Skawa, Syrena, Triada, Wawrzyn |
| 3-4 | średnia wrażliwość | Agnes, Albatros, Albina, Almera, Andromeda, Ania, Antoinet, Aruba, Atol, Asterix, Augusta, Balbina, Bard, Bartek, Baszta, Beata, Bellarosa, Belinda, Bellaprima, Berber, Bila, Bogatka, Boryna, Bosman, Bursztyn, Bzura, Carrera, Certa, Cisa, Colette, Cyprian, Czapla, Denar, Ditta, Dorota, Ekra, Elfe, El Mundo, Felka Bona, Fianna, Finezja, Fregata, Fribona, Gawin, Glada, Gracja, Gustaw, Gwiazda, Heban, Hinga, Honorata, Hubal, Ibis, Ignacy, Ingrid, Inwestor, Jantar, Jasia, Jelly, Jubilat, Jurek, Justa, Jutrzenka, Kaszub, Koga, Kuras, Lady Claire, Legenda, Lena, Lord, Malaga, Marta, Maryna, Meridian, Michalina, Mieszko, Mila, Miłek, Miranda, Monsun, Mondeo, Nandina, Oberon, Oktan, Olga, Olza, Omega, Owacja, Pasja, Pasja Pomorska, Pirol, Promyk, Red Fantasy, Red Sonia, Roxana, Rumba, Rumpel, Rybitwa, Sagitta, Saturna, Sokół, Sumak, Szyper, Tajfun, Tara, Tarpan, Tokaj, Wiarus, Wigry, Vistula, Vital, VR 808, Vitara, Zebra, Zorba, Żagiel, Zagłoba, Zuzanna |
| 5-6 | podwyższona wrażliwość | Anielka, Annabelle, Arielle, Bekas, Bohun, Bóbr, Cekin, Clarissa, Cycloon, Eurostar, Fala, Frezja, Gandawa, Igor, Innovator, Irga, Irys, Jagna, Jagoda, Jaśmin, Klepa, Kolia, Koral, Korona, Kos, Lawinia, Lotos, Malwa, Miriam, Molli, Mors, Oda, Opus, Orlik, Orłan, Perkoz, Pokusa, Rosalind, Sante, Soplica, Stasia, Ślęza, Tetyda, Vineta, Wiking, Wolfram, Zenia, Zeus |
| >6 | wrażliwe | Aster, Dunajec, Fauna, Fresco, Gabi, Krasa, Pasat, Sonda, Umiak, Ursus, Viviana |
pochylenie – odmiany skrobiowe
kolor szary – odmiany jadalne
odmiany podkreślone – odmiany będące w repartycji w 2016 r.
Nie zalecamy stosowania Sencoru powschodowo w dawce 0,5 l, kg/ha w odmianach o podwyższonej wrażliwości i wrażliwych oraz w roślinach wyższych niż 15 cm, niezależnie od stopnia wrażliwości.
Herbicydy do stosowania po wschodach ziemniaka
Tab.3. Najważniejsze herbicydy do stosowania w terminie po wschodach
| Nazwa herbicydu | Substancja aktywna | Dawka na 1 | Uwagi |
| Jednoroczne chwasty dwuliscienne | |||
| Basagran 480 SL | bentazon | 2,5-3 l | |
| Sencor Liquid 600 SC Maestro 70 WG Mistral 70 WG |
metrybuzyna | 0,5 l 0,5 kg | Uwaga na odmiany wrażliwe |
| Jednoroczne chwasty dwuliscienne Tylko w odmianach bez podwyższonej wrażliwości na metrybuzynę. |
|||
| Titus 25 WG + adiuwant Trend 90 EC |
rimsulfuron | 60 g lub 2x30 g + 0,1% | |
| zabieg jednorazowy Titus 25 WG + Sencor Liquid 600 SC + Trand 90 EC |
40-50 g + 0,3 l + 0,1% | ||
| zabieg dzielony Titus 25 WG + Sencor Liquid 600 SC + Trand 90 EC |
wysokość roślin do 15 cm 30g + 0,3 l + 0,1% | 10 dni później 20g + 0,2 l +0,1% | |
Odmiany z grupy wrażliwych i bardzo wrażliwych nie mogą być generalnie traktowane powschodowo preparatami zawierającymi metrybuzynę, ponieważ powoduje to trwałe uszkodzenia roślin i drastyczny spadek plonu. Jeśli chcemy wykorzystać tę substancję, możemy zastosować ją przedwschodowo.
Jakie chwasty jednoliścienne w ziemniakach?
Zwalczanie chwastów jednoliściennych w ziemniakach jest uciążliwe, w szczególności tych wieloletnich. Należy do nich między innymi perz, który powinien być skutecznie zwalczony w okresie poprzedzającym uprawę ziemniaków na danym polu. Jednak nie unikniemy presji innych gatunków roślin jednoliściennych np. chwastnicy jednostronnej.
Pierwsze siewki możemy skutecznie zwalczyć przez mechaniczne zabiegi związane z formowaniem redlin, jednak po tym okresie pozostają nam praktycznie tylko rozwiązania oparte na aplikacjach herbicydowych. O ile w przypadku chwastnicy jednostronnej możemy się skutecznie zabezpieczyć przedwschodowymi zabiegami opartymi na chlomazonie lub jego mieszankach z preparatami opartymi na pendimetalinie, o tyle w przypadku perzu, włośnicy lub samosiewów zbóż jesteśmy zdani na graminicydy lub preparaty zawierające rimsulfuron.
Wnioski:
- stanowisko pod ziemniaki odchwaszczamy z uciążliwych chwastów wieloletnich już w sezonach poprzedzających uprawę
- uprawa mechaniczna nie jest najpewniejszym sposobem na pozbawienie roślin ziemniaków konkurencji
- planując zabiegi doglebowe, musimy znać najbardziej uciążliwe chwasty na tym polu, aby pod kątem ich skutecznego zwalczenia dobrać substancje aktywne (te, na które wykazują wysoką wrażliwość). Takie same zasady dotyczą zabiegów wykonywanych powschodowo
- skuteczność herbicydów doglebowych jest wysoka, jednak mocno uzależniona od warunków wilgotnościowych gleby. Musimy dobierać substancje aktywne z uwzględnieniem ich potrzeb wilgoci do odpowiedniego rozpuszczenia według poniższego układu:
- zabiegi przedwschodowe możemy poprawić powschodowo. Jeżeli jednak popełnimy błędy w stosowaniu powschodowym, często nie ma już możliwości ich naprawy
- jeżeli wiemy, iż mamy do czynienia z trudnym, jeszcze niedopracowanym stanowiskiem, nie ryzykujmy z pozostawieniem tematu chwastów tylko na okres powschodowy, a tym bardziej na późne fazy rozwojowe zarówno chwastów, jak i samych ziemniaków
- w przypadku zabiegów powschodowych lepszą skuteczność chwastobójczą oraz większe bezpieczeństwo dla roślin ziemniaka otrzymamy, stosując dawki dzielone (np. dwa zabiegi połową przewidzianej łącznie dawki w odstępie 10-4 dni, zależnie od nasilenia i tempa wzrostu chwastów oraz samych roślin ziemniaka)
- przy późnym stosowaniu graminicydów pamiętajmy o ich długiej karencji (np. Fusilade Forte 100 EC - 90 dni)
1. pendimetalina (największe potrzeby wilgoci do rozpuszczenia w glebie)
2. prosulfokarb
3. flufenacet, linuron
4. metabromuron
5. chlomazon i metrybuzyna (najmniejsze potrzeby wilgoci do rozpuszczenia w glebie)
Tab.4. Herbicydy do ograniczenia chwastów jednoliściennych w ziemniakach
| Nazwa herbicydu | Substancja aktywna | Dawka na 1 ha |
| Agil-S 100 EC | propachizafop | 0,5-0,7 l: jendoroczne jednoliścienne 1,25-1,5 l: zwalczanie perzu |
| Fusilade Forte 150 SC | cykloksydym | 1,0-1,5 l: jednorodne jednoliścienne
0,75-1 l: miotła zbożowa, owiec głuch, chwastnica jednostronna 2-2,5 l: perz, wiechlina roczna |
| Targa 10 EC | chizalofop - P - etylowy | 0,4-0,5 l: chwastnica jednostronna, owies głuchy, włośnica sina 1l: perz właściwy |
Jeśli nie znamy wrażliwości danej odmiany, powinniśmy się skontaktować z jej hodowcą, ponieważ nie ma w tym temacie żadnych ogólnych zasad, według których jeden typ odmian jest bardziej wrażliwy niż drugi. Gospodarstwa współpracujące z nami najczęściej stosują powschodowo preparaty zawierające metrybuzynę (np. Sencor Liquid 600 SC lub Sencor 70 WG ) w dwóch dawkach oraz w połączeniu z preparatem zawierającym rimsulfuron (np. Titus 25 WG ):
• pierwszy zabieg przy wysokości 15 cm roślin ziemniaków - 0,3 kg Sencor Liquid 600 SC + 30 g Titus 25 WG oraz Trend 0,1%
• drugi zabieg 10-14 dni później - 0,2 kg Sencor Liquid 600 SC + 20-30 g Titus 25 WG
W ten sposób uzyskujemy swoisty efekt synergii przez te całkowicie inaczej działające substancje aktywne. Metrybuzyna stosowana pojedynczo działa głównie doglebowo, natomiast rimsulfuron to sulfonomocznik o nalistnym sposobie działania. Zastosowanie takiej mieszaniny zbiornikowej wzmacnia działanie obu preparatów na chwasty z grupy średniowrażliwych (np. rdest powojowy i komosa). Wprowadzenie do zabiegów preparatów opartych na rimsulfuronie umożliwia nam skuteczne zwalczanie również chwastów jednoliściennych. O ile z chwastnicą dobrze radzi sobie większość substancji doglebowych stosowanych w ochronie ziemniaków (linuron, pendimetalina, chlomazon, metrybuzyna), o tyle, aby zwalczyć perz polny, owies głuchy czy też wiechliny, musimy skorzystać z pomocy graminicydów lub też wykorzystać ,,przy okazji" rimsulfuron (np. Titus 25 WG ). Zestawienie graficzne rozwiązań powschodowych przedstawia tab.
Graminicyd w ziemniakach
Większość dostępnych graminicydów ma rejestrację do ochrony ziemniaków. Są to preparaty o działaniu nalistnym, możemy je więc stosować po zakończeniu uprawy mechanicznej, na rozwinięte siewki lub młode rozety chwastów jednoliściennych.
Graminicydy stosujemy do początku pąkowania roślin ziemniaka lub zwarcia międzyrzędzi, aby jak najwięcej preparatu dotarło do poziomu warstwy chwastów. Nie można jednocześnie wykonać zabiegu zbyt wcześnie, aby nie zostawić czasu na kolejne wschody (głównie chwastnicy jednostronnej) przed rozpoczęciem dominacji pędów ziemniaków.
Herbicydy przedwschodowe Początek ich stosowania wyznacza moment zakończenia uprawy mechanicznej, co w praktyce oznacza maksymalnie 7–10 dni przed wschodami ziemniaków. Najważniejsze z tej grupy to: Boxer 800 EC – 3 do 5 l/ha, Command 480 EC – 0,1 do 0,2 l/ha, Sencor Liquid 600 SC – 0,5 do 1 l/ha lub Buzzin 0,75 kg/ha, inne metrybuzyny 70 WG – 0,5 do 1 kg/ha, Racer 200 EC – 1,5 do 2 l/ha oraz nowości: Metobrom 500 SC – 2 do 4 l/ha (metabromuron) i Bandur 600 SC – 2 do 3 l/ha (aklonifen). Wyższe dawki zalecane są do stosowania preparatów pojedynczo, niższe w przypadku aplikacji mieszanek z innym partnerem z grupy preparatów przedwschodowych. Gotową mieszanką Boxera 800 EC i metrybuzyny jest środek Arcade 880 EC – dawka 4 do 5 l/ha. Skuteczna i sprawdzona jest też mieszanka metrybuzyny flufenacetu pod nazwą Plateen 41,5 WG. Przy dawce 2 kg/ha jest w stanie skutecznie ograniczyć chwasty dwuliścienne oraz chwastnicę jednostronną.
Uwagi praktyczne dotyczące stosowania herbicydów ziemniaczanych:
- Planując wybór preparatu, konieczne jest poznanie spektrum chwastów, jakie występują na danym polu
- Szczególnie musimy zwrócić uwagę na chwasty najbardziej uciążliwe na plantacjach ziemniaczanych, tj.: komosa, chwastnica, rdest powojowaty i ptasi, przytulia czepna, szarłat szorstki, psianka czarna
- Specyfika długiego okresu od wschodów do zwarcia międzyrzędzi sprawia, iż tylko preparaty mające w opisie wysoką wrażliwość na dany chwast są w stanie skutecznie go zwalczyć
- Chwasty wieloletnie, takie jak: perz, bylice i inne chwasty rozłogowe powinniśmy zwalczyć jeszcze w sezonie poprzedzającym uprawę ziemniaków
- Nawet przy wysokim poziomie uprawy mechanicznej bezpieczniej jest wykonać standardowy zabieg przedwschodowy i potem uzupełnić ochronę herbicydami powschodowymi, dobierając ich dawkę i rodzaj do aktualnych potrzeb
- Zabiegi przedwschodowe są oparte na preparatach o działaniu doglebowym, a więc ich skuteczność jest uzależniona od wilgotności gleby w momencie zabiegu i po jego wykonaniu. Preparaty oparte na pendimetalinie i wycofanym już linuronie charakteryzują się największymi potrzebami wilgoci w glebie, mniejsze wymagania ma stosowany przedwschodowo flurochloridon, aklonifen i metrybuzyna. Najmniejsze wymagania wilgotnościowe mają: chlomazon, prosulfokarb i metabromuron
- Sposobem na podniesienie skuteczności zabiegów doglebowych jest dodatek do herbicydów adiuwanta AS 500 SL w dawce 0,5 l/ha. Jest on w stanie poprawić odpowiednie rozłożenie i doklejenie herbicydu do powierzchni gleby
- Pierwszy zabieg powschodowy z metrybuzyną powinien być wykonany do wysokości 10 cm pędów, a po 10–14 dniach – drugi zabieg, aby zdążyć przed zwarciem międzyrzędzi
- Kategorycznie nie jest zalecane stosowanie preparatów zawierających w swoim składzie rimsulfuron, jeśli doglebowo zostały użyte insektycydy fosforoorganiczne. Interakcja tych substancji aktywnych powoduje zniesienie selektywności czynnej rimsulfuronu
- Stosując herbicydy powschodowe w późniejszych fazach, musimy pamiętać o przestrzeganiu okresu karencji (np. Fusilade Forte – 90 dni)
Jerzy Parkoła j.parkola@osadkowski.pl
