Nie samym azotem żyją rośliny – magnez i siarka
Poziom agrotechniki upraw wielu roślin jest na bardzo wysokim poziomie.
Rolnicy mają świadomość stosowania konkretnych nawozów azotowych czy wieloskładnikowych NPK. Aplikują makro- i mikroelementy
dolistnie, jednakże często zapominają o dwóch bardzo ważnych składnikach: magnezie i siarce.
Poziom agrotechniki upraw wielu roślin jest na bardzo wysokim poziomie. Rolnicy mają świadomość stosowania konkretnych nawozów azotowych czy wieloskładnikowych NPK. Aplikują makro- i mikroelementy dolistnie, jednakże często zapominają o dwóch bardzo ważnych składnikach: magnezie i siarce.
Magnez pierwiastkiem fotosyntezy!
Nie bez powodu mówi się, że magnez to pierwiastek fotosyntezy, gdyż jest składnikiem chlorofilu. Dodatkowo bierze udział w reakcjach chemicznych komórki rośliny, utrzymuje jej strukturę i odpowiada za magazynowanie białek, cukrów oraz tłuszczów w jej organach. Magnez istotnie wpływa na rozwój systemu korzeniowego roślin niezależnie od pH gleby (przy jej odkwaszaniu przyspiesza procesy regulacji odczynu). Jest składnikiem mobilnym i przemieszcza się głównie przez ksylem – drewno. W razie niedoborów braki widoczne są na starszych organach, a w przypadku znacznych niedoborów również na młodszych. W zależności od gatunku uprawy brak Mg uwidacznia się poprzez chlorozy, marmurkowatość oraz paciorkowatość prowadzące w skrajnych przypadkach do nekroz. Czasem np. na rzepaku występuje czerwone przebarwienie związane z zaburzeniem właściwej fotosyntezy i zanikiem chlorofilu, co wynika również z faktu gorszego pobierania fosforu i potasu. Na glebach lekkich i bardzo lekkich, w czasie długotrwałej deszczowej pogody, objawy niedoborów nasilają się z uwagi na wypłukiwanie składnika.
fot. 1. Plantacja pszenicy o dobrym zaopatrzeniu roślin w magnez i siarkę
Siarka jako partner azotu
Jeszcze 20 lat temu żaden rolnik nie martwił się o siarkę w swoich uprawach. Wraz ze zmniejszaniem się jej zawartości w atmosferze, zwiększoną wydajnością plonów z hektara, brakiem nawozów naturalnych na polach oraz znaczną powierzchnią upraw roślin siarkolubnych zawartość ww. pierwiastka w glebie zaczęła spadać niemalże do zera.
Siarka, podobnie jak magnez, bierze udział w fotosyntezie roślin, jest również ważnym składnikiem aminokwasów, takich jak: cystyna, cysteina oraz metionina. W roślinie odpowiada także za wychwytywanie oraz detoksykację jonów metali ciężkich, jest składnikiem olejków gorczycznych i eterycznych, które stanowią naturalną ochronę przed patogenami i szkodnikami. Nadrzędną jej funkcją jest znaczący wpływ na pobieranie i wykorzystywanie azotu, a tym samym budowanie struktury i jakości plonu, dlatego też powinna być nieodzownym partnerem nawożenia azotowego.
fot. 2. niedobór siarki na młodych przyrostach
Z uwagi na słabą mobilność w roślinie (tylko częściowo przemieszcza się z organów starszych do młodszych) niedobory widoczne są na nowo powstałych organach poprzez zahamowanie wzrostu części nadziemnych i podziemnych, słabsze wytwarzanie, a nawet redukowanie pędów bocznych oraz ograniczone kwitnienie i zawiązywanie nasion lub ziarna. W przypadku roślin kapustowatych, np. rzepaku, niedobór prowadzi do chlorozy młodych liści, bladożółtych lub białych kwiatów oraz odrzucenia zawiązków łuszczyn.
Nawożenie podparte analizą
Zanim rozpoczniemy ustalanie dawek nawożenia siarką i magnezem, musimy pamiętać o zawartości tych składników w glebie wyliczonej na podstawie ważnych analiz glebowych oraz o zróżnicowanym zapotrzebowaniu poszczególnych gatunków na te pierwiastki.
Siarkę możemy uzupełniać nawozami zawierającymi również azot, takimi jak: Siarczan Amonu, Saletrosan 26 Makro, Polifoska 21, Sulfan czy w mniejszym stopniu Salmag z siarką, w którym występuje w formie łatwo przyswajalnej SO3 oraz popularnymi Polifoskami czy Amofoskami i RSM. Możliwe jest zastosowanie nawozu Wigor S 60% w postaci siarki elementarnej, która – aby mogła być pobrana przez roślinę – musi przejść do formy siarczanowej, co wymaga jej wcześniejszego zastosowania.
Dobrym rozwiązaniem jest również nawóz Agro- SulCa zawierający aż 17% siarki oraz 21% Ca. Ciekawostką jest, że dawniej stosowaliśmy superfosfat pojedynczy, który jako balast zawierał aż 14% S. Magnez można natomiast najtaniej uzupełnić w wapnie dolomitowym przy okazji regulacji odczynu gleby, kiedy to zawartość MgO sięga aż do 20%. W mniejszym stopniu jest on skoncentrowany w Salmagu, Saletrzakach, YaraBela Extran 27 oraz nawozach wieloskładnikowych.
Na rynku dostępne są nawozy w postaci syntetycznego granulowanego Siarczanu Magnezu czy naturalnego Kizerytu lub Korn-Kali z potasem. Możliwe jest także doraźne stosowanie dolistne jednoi siedmiowodnej postaci siarczanu magnezu oraz nawozów z grupy OSD i Nutri Foliar High B.
Piotr Najderek
p_najderek@osadkowski-cebulski.pl