Odżywki na buraki cukrowe – wszystko o dokarmianiu dolistnym buraka
Katarzyna Szponar
Nawożenie buraka cukrowego jest jednym z czynników plonotwórczych, na który mamy wpływ. Buraki produkują dużą ilość biosmasy. Dlatego oprócz standardowego nawożenia makroelementami burak wymaga także aplikacji odżywek na buraki cukrowe, które dostarczą odpowiednich mikroelementów. Które to są mikroelementy i jak one wpływają na plon?
Jakich mikroskładników potrzebuje burak?
Burak wymaga dostarczenia mikroelementów, przede wszystkim tych, które będą wpływać na zawartość cukrów. Dodatkowo zależy nam na usztywnieniu liści i sprawnym zachodzeniu fotosyntezy.
Dlatego tak ważne są mikroelementy, a w tym bor, miedź, cynk, mangan, a także tak zwane pierwiastki korzystne typu sód czy krzem. Dzięki temu wzrośnie odporność buraka na choroby, w tym chwościka buraka. Wpływ ma także pogoda. Niskie temperatury czy susza mogą spowodować gorsze pobieranie potasu, czy fosforu.
W takiej sytuacji, jak również po wystąpieniu fitotoksyczności po herbicydach warto podać aminokwasy (np. Terra Sorb Complex). Z kolei, gdy wzrost buraka cukrowego jest zahamowany i powoli zawiera on międzyrzędzia, to wtedy podajemy fitohormony typ auksyny, cytokininy i gibereliny (np. produkt Maxi-Grow).
pH gleby, a dostępność mikroelementów
Gdy pH gleby wzrośnie powyżej 6,5, to gorsza jest przyswajalność mikroelementów. Z kolei pod buraka cukrowego wybiera się stanowiska o pH gleby na poziomie 6,5-7. I tu zaczyna się problem. W przypadku mikroelementów panuje zasada, że ich przyswajalność maleje wraz ze wzrostem odczynu gleby (wyjątkiem jest molibden).
Dlatego, gdy mamy stanowiska obojętne i zasadowe, możemy spodziewać się spadku dostępności: boru, miedzi, cynku, manganu i żelaza. Wyjątek stanowi tu molibden. Pierwiastek ten jest najbardziej dostępny dla roślin na glebach o pH 7 i powyżej.
Znaczenie krzemu i wapnia w uprawie buraka
Aktualnie wielu naukowców bada wpływ i zastosowanie pierwiastków korzystnych na plon i jakość roślin. Takie badania są prowadzone m.in. na buraku cukrowym. Na szeroką skalę jest badany krzem i wapń. Znajdziemy je w produkcie Barrier Si-Ca. Okazuje się, że trzykrotna aplikacja tego nawozu miała korzystny wpływ na plon korzeni oraz technologiczny i biologiczny plon cukru. Podobne wyniki uzyskano w cukrowniach, gdzie doświadczalnicy co roku testują różne produkty, kombinacje i nowe rozwiązania w nawożeniu i ochronie buraka cukrowego.
Z kolei z ich doświadczeń wynika, że już dwukrotna aplikacja preparatu Barrier w dawce po 1 l/ha powoduje zwiększenie technologicznego plonu cukru, zwiększenie plonu korzeni oraz wzrost technologicznego plonu cukru. Dane te można sprawdzić i porównać również w latach na stronie cukrowni Südzucker w serwisie plantatorskim w zakładce doświadczenia.
Dodatkowo zaobserwowano, że dwu i trzykrotne zastosowanie produktu Barrier Si-Ca powoduje spadek presji ze strony chwościka buraka.
Kiedy najlepiej zastosować odżywki na buraki cukrowe?
Odżywki na buraki cukrowe podajemy bardzo wcześnie, gdy burak jest w fazie 2-4 pary liści. Nawożenie rozpoczynamy od podania boru. Dzięki temu unikniemy choroby fizjologicznej, jaką jest zgorzel liści sercowych.
W tym zabiegu powinniśmy profilaktycznie uzupełnić również makroskładniki (np. Alfa Makro), co dodatkowo da "kopa" roślinie i zapewni jej szybsze zakrycie międzyrzędzi. Niezbędne będą tu także podstawowe mikroelementy takie jak miedź, mangan czy cynk.
Kolejny zabieg robimy 2 tygodnie później, chyba że mamy załamanie pogody albo na plantacji wystąpił stres poherbicydowy - to z zabiegiem wchodzimy wcześniej. Trzeci zabieg wykonujemy na okres zwarcia międzyrzędzi, a w razie potrzeby również w późniejszym okresie wegetacji. W przypadku buraka bardzo ważne jest podanie adiuwantów do zabiegu (np. Inex-A). Da nam to gwarancję, że ciecz robocza pokryje całe liście i dotrze również pod spód liścia.
Jaki nawóz dolistny stosować w buraku cukrowym?
Nawozy dolistne pełnią rolę odżywki na buraki cukrowe, są one niezbędne przy uprawie buraków. Szczególnie dotyczy to boru, ale także i innych mikroelementów. Poniżej wymieniono najważniejsze mikroelementy, które musimy podać. Wpłyną one nie tylko na plon, ale także na gospodarkę cukrową rośliny.
Mikroelementy w buraku
Bor
Polskie gleby są ubogie w bor. Według stacji chemiczno-rolniczych blisko 80% użytków rolnych ma deficyt tego składnika. W przypadku buraka cukrowego często na plantacjach występuje susza. Ma to ogromne znaczenie, ponieważ przy niedostatku wody zmniejsza się dostępność m.in. fosforu, ale także właśnie boru.
Pierwiastek ten wpływa na podziały i wzrost wydłużeniowy komórek w merystemach, stąd jego niedobór może doprowadzić do choroby fizjologicznej, jaką jest zgorzel liści sercowych. Niedobór boru w późniejszym czasie przyczyni się także do wystąpienia zgnilizn korzeni.
Bor jest niezwykle ważny dla gospodarki cukrowej. Gdy go brakuje, dochodzi do zakłócenia metabolizmu cukrów, transportu asymilatów z liści do korzeni oraz produkcji auksyn, a także drewnienia ścian komórkowych.
Niedobór boru powoduje spadek plonu, ale także polaryzacji aż o 3-4%. Bor jest słabo przemieszczany w roślinie. Stąd z powodu niskiej mobilności powinniśmy go podać w kilku aplikacjach. Pierwszy zabieg wykonujemy w fazie 2-4 par liści właściwych buraka. A następnie zabiegi powtarzamy co 2 tygodnie. Jednorazowo podajemy 100-300 g/ha.
Cynk
Wpływa na gospodarkę azotem. Gdy brakuje cynku, to jest zaburzony metabolizm cukrów, a także kwasów nukleinowych. Przez to rośliny wolniej rosną. Mikroelement podajemy, szczególnie gdy jest niska zasobność gleby w ten składnik oraz gdy występują niedobory wody albo gdy mamy zasadowy odczyn.
W przypadku niedoboru cynku rośliny mają strzelisty pokrój i drobne liście osadzone na krótkich ogonkach.
Mangan
Polskie gleby są zasobne w mangan, jednak dostępność tego składnika dla roślin jest niska. Szczególnie, na stanowiskach o wyższym pH gleby.
Optymalne pH wynosi 5,8-6,2. Przy pH wyższym od 6,5 ta dostępność manganu dla roślin spada. Deficyt tego składnika może pojawić się również na polach świeżo zwapnowanych.
Niedobór manganu, podobnie jak i boru, powoduje zmniejszenie zawartości cukrów prostych w buraku. Mangan odpowiada za gospodarkę azotem. Jest niezbędny w procesie fotosyntezy i bierze udział w metabolizmie białek, cukrów i lipidów. Gdy wystąpi niedobór manganu, to buraki mają pokrój strzelisty, a ogonki liściowe są wydłużone i ustawione pionowo do góry.
Krzem
Pozytywnie wpływa na lepsze radzenie sobie roślin w trakcie suszy. Niektóre źródła podają, że trzykrotna aplikacja krzemu pozytywnie wpływa na wzrost plonu biologicznego i technologicznego, dzięki przyrostowi korzeni.
Dodatkowo krzemem aplikowany razem z wapniem (np. produkt Barrier Si-Ca) ogranicza stres związany z suszą, a także zmniejsza porażenie przez chwościka i stanowi naturalną barierę przed szkodnikiem, w tym mszycami czy przędziorkami.
Sód
Jest pierwiastkiem korzystnym. Dlatego podaje się go w celu maksymalizacji plonu. Gdy jest susza, to może spotęgować to niedobór sodu.
W takiej sytuacji zaczyna być widoczny niedobór potasu. Stosunek K:Na powinien wynosić 3,5:1. Dlatego warto stosować pod buraka nawozy, które mają dodatek sodu.
W przypadku buraka cukrowego najlepiej postawić na mikroelementy, które są w formie chelatów. Gwarantuje to stabilny roztwór oraz zmniejsza ryzyko, że coś się zetnie w opryskiwaczu. Szczególnie jest to ważne, gdy do zabiegu dodajemy insektycydy albo fungicydy. Podniesie to skuteczność i efektywność zabiegu. Na rynku są dostępne gotowe nawozy dolistne, które zwierają kompleksowo wszystkie mikroelementy, które potrzebują rośliny. Na przykład produkt Alfa Mikro zawiera w formie chelatu mangan, miedź, cynk oraz żelazo.
Podstawowym i najważniejszym mikroelementem w buraku cukrowym jest bor. Bor powinien iść osobno. Jeżeli zdecydujemy się podać bor w jednym zabiegu z mikroelementami, fungicydami czy insektycydami to warto rozważyć bor w formie kwasu borowego (np. produkt OSD Bor). Forma kwasu borowego wpływa na obniżenie pH cieczy roboczej. Bor powinniśmy podać trzykrotnie w sezonie wegetacyjnym.
Pierwszy zabieg dokarmiania dolistnego robimy bardzo wcześnie, bo na 2-4 parę liści buraka. W takim zabiegu możemy zastosować:
- 0,1 l - Inex-A
- 1,0 l - Alfa Makro
- 2,0 l - Alfa Mikro
- 2,0 kg - OSD Bor
Kolejny zabieg wykonujemy w fazie 5-6 pary liści. Na przykład:
- 0,1 l - Inex-A
- 1,0 l - Alfa Makro
- 2,0 l - Alfa Mikro
- 2,0 kg - OSD Bor
albo:
- 0,1 l Inex-A
- 2,0 kg OSD Bor
- 2,0 kg OSD Mineral (zawiera zarówno makro, jak i mikroelementy)
Trzeci zabieg robimy na okres zwarcia międzyrzędzi. Podajemy wtedy:
- 0,1 l - Inex-A
- 1,0 l - Alfa Makro
- 2,0 l - Alfa Mikro
- 2,0 kg - OSD Bor
Jeżeli jest taka możliwość, to bor powinien pójść solo. Na tym etapie można włączyć już krzem z wapniem (np. Barrier Si-Ca) albo jony miedzi i siarki (np. IonBlue).
Katarzyna Szponar
