Skala BBCH buraka cukrowego — jak rozpoznawać fazy rozwojowe buraka?

Znajomość faz rozwojowych roślin uprawnych pozwala kontrolować wzrost roślin i upewnić się, że rozwijają się one w prawidłowym tempie. Skala BBCH buraka to szczegółowa rozpiska, według której możemy precyzyjnie zaplanować zabiegi agrotechniczne, takie jak odchwaszczanie, ochrona przed szkodnikami i chorobami oraz nawożenie.

W jakiej fazie BBCH buraka zbieramy rośliny z pola?

Z perspektywy rolnika najcenniejszy w buraku cukrowym jest korzeń. Burak osiąga rozwój części wegetatywnych optymalny do zbioru mniej więcej w fazie BBCH 49. Należy pamiętać, że choć to nie liście są plonem naszego buraka, ich zdrowie jest równie ważne. Liście są organem, który ma kluczowe znaczenie plonotwórcze.

Roślina pobiera składniki odżywcze i wodę poprzez korzenie, ale to właśnie w liściach zachodzi proces niezbędnej dla życia roślin fotosyntezy. Zdrowe liście pozwalają na maksymalne wykorzystanie potencjału plonotwórczego, dlatego ich ochrona już od pierwszych faz rozwojowych jest bardzo ważna.

BBCH 00-09: Kiełkowanie

• Faza rozpoczyna się tuż po siewie, kiedy nasiona w glebie są jeszcze suche. Następnie korzeń zarodkowy wydostaje się z nasienie (BBCH 05), a faza kończy się, gdy pęd przebija się przez powierzchnię gleby.
• W fazie szpilkowania (BBCH 09) rośliny są szczególnie narażone na działanie wiosennych przymrozków, które mogą spowolnić późniejszy rozwój.

BBCH 10-19: Rozwój liści

• Na początku liścienie są ułożone horyzontalnie, a widoczny pierwszy liść właściwy ma wielkość łebka od szpilki (BBCH 10). Po rozwinięciu w pełni pierwszej pary liści właściwych (BBCH 11) zaczynają pojawiać się kolejne liście, aż do fazy BBCH 19, gdy liści jest 9 lub więcej.
• Jest to bardzo ważny okres na zwalczanie chwastów, aby uniknąć konkurencji o wodę i składniki odżywcze.
• Wrażliwość chwastów na herbicydy jest najwyższa w fazie liścieni, a to oznacza stosowanie dawek dzielonych. Nie powoduje to tak silnego zahamowania wzrostu buraków.

BBCH 30-39: Wzrost rozety (zakrywanie międzyrzędzi)

• Fazę zakrywania międzyrzędzi wyznaczamy wtedy, gdy liście rośliny pokrywają ok. 10% gleby (BBCH 31). O całkowitym przykryciu międzyrzędzi możemy mówić dopiero wtedy, gdy liście zakrywają ok. 90% gleby (BBCH 39).
• Tuż przed zwarciem międzyrzędzi zaleca się wykonanie odchwaszczenia, gdy burakochwasty są jeszcze dobrze widoczne.

BBCH 40-49: Rozwój organów wegetatywnych rośliny przeznaczonych do zbioru

• Jest to okres o najwyższym potencjale plonotwórczym, w którym następuje intensywny wzrost i rozwój korzenia buraka cukrowego.
• Korzeń osiąga wielkość wymaganą do zbioru w fazie BBCH 49.

BBCH 50-59: Pojawianie się kwiatostanu

• W kolejnym roku wzrostu rozpoczyna się wydłużanie pędów głównego (BBCH 51). Następnie na pędzie głównym zaczynają się pojawiać boczne rozgałęzienia (BBCH 53).
• Faza kończy się pojawieniem łusek podkielichowych i pąków kwiatowych, które są ciągle zamknięte (BBCH 59).

BBCH 60-69: Kwitnienie

• Pierwsze kwiaty się otwierają, by osiągnąć pełnię kwitnienia przy ok. 50% otwartych kwiatów (BBCH 65). Koniec kwitnienia ma miejsce, gdy wszystkie kwiaty są suche, a na ich miejscu widoczne są zawiązki owoców (BBCH 69).

BBCH 70-79: Rozwój owoców

• W owocostanie pojawiają się widoczne owoce (BBCH 71). Zanim rozpocznie się dojrzewanie, owocnia ma kolor zielony, a łupina nasienna jest beżowa (BBCH 75).

BBCH 80-89: Dojrzewanie

• Owocnia zaczyna stopniowo brązowieć, a łupina nasienna ciemnieć. Pełna dojrzałość jest wtedy, gdy łupina nasienna przybiera ostateczny i specyficzny dla odmiany/gatunku odcień, a bielmo twardnieje (BBCH 88). 

BBCH 90-99: Starzenie

• Liście ulegają odbarwieniu, stopniowo żółkną i brązowieją (BBCH 95). Całkowite zamieranie liście i zbiór korzeni oraz nasion to ostatni stopień w skali BBCH buraka.