Chwasty w rzepaku - jak chronić rzepak przed chwastami?
Krzysztof Łukajewicz
Rzepak ozimy to uprawa, która najdłużej przebywa na polu spośród rocznych roślin rolniczych, dlatego też wymaga najczęstszego doglądania i pielęgnacji. Praktycznie od siewu do zbioru narażony jest na konkurencję chwastów zarówno jedno- i dwuliściennych. Jakie chwasty najczęściej występują w rzepaku i jak z nimi walczyć?
Problem chwastów - dlaczego jest taki ważny w rzepaku?
Szkodliwość chwastów polega na konkurencji z rośliną uprawną o wodę, składniki pokarmowe, miejsce i światło. Niektóre chwasty są żywicielami pośrednimi chorób i szkodników i przyczyniają się do ich rozpowszechniania. Ponadto ich obecność utrudnia wykonywanie prac polowych, a niektóre z nich są toksyczne dla ludzi i zwierząt. W konsekwencji mogą przyczynić się do obniżenia ilości i jakości plonu.
Chwasty konkurują z rzepakiem ozimym już od siewu, osłabiając go przed końcem wegetacji jesiennej, tym samym narażają go na większe ryzyko wymarznięć. Niezwalczone, bardzo szybko rozwijają się po ruszeniu wegetacji wiosennej, osiągają znaczny wzrost i są silną konkurencją dla rośliny uprawnej.
Zwalczanie chwastów jest jednym z podstawowych zabiegów agrotechnicznych w rzepaku ozimym, a jego zaniechanie pociąga za sobą stratę plonu nawet do 40%. Dobrze prowadzona plantacja rzepaku ozimego powinna być wolna od chwastów. Rośliny nie konkurują wtedy o wodę, składniki pokarmowe i światło. Łan rzepaku pozbawiony chwastów jest przewiewny, zmniejsza się w ten sposób wilgotność łanu, a tym samym utrudniony jest rozwój chorób. Skuteczna ochrona rzepaku zapewni nam zdrowe rośliny w dobrej kondycji, a co za tym idzie pożądany plon.
Lustracja pola jest bardzo ważna
Rozpoznanie występowania chwastów na polach rzepaku jest bardzo ważne dla utrzymania jego zdrowia i plonowania. Chwasty odróżniają się wyglądem od roślin rzepaku. Mogą mieć inną barwę liści, inną strukturę łodyg, inny układ liści czy odmienny wzór wzrostu.
Należy monitorować pole z rzepakiem zwłaszcza tuż po wschodach, pod koniec wegetacji jesiennej i po ruszeniu wegetacji wiosennej pod kątem występowania chwastów ich faz rozwojowych i progów szkodliwości.
Identyfikacja chwastów w uprawie rzepaku może być skomplikowana, szczególnie jeżeli nie mamy doświadczenia w tym obszarze. Dlatego warto skorzystać z pomocy profesjonalistów - doradców agrotechnicznych, aby uzyskać pewne rozpoznanie i skuteczne metody kontroli i zwalczania rzepakowych chwastów poprzez dobór odpowiednich środków ochrony roślin.
Chwasty jedno- i dwuliścienne w rzepaku zwalczamy jesienią
W uprawie rzepaku potencjalne zagrożenie stanowi kilkanaście gatunków chwastów jedno- i dwuliściennych.
Chwasty jednoliścienne to takie, które w trakcie kiełkowania wytwarzają tylko jeden liścień. Mogą one występować zarówno wiosną, jak i jesienią, są to rośliny jednoroczne oraz wieloletnie. W rzepaku zagrożeniem z tej klasy chwastów jest perz właściwy i samosiewy zbóż.
Chwasty dwuliścienne charakteryzują się tym, że podczas początkowej fazy wzrostu mają dwa liście, czyli liście zarodkowe. Z tej klasy gatunków zagrożeniem jest chaber bławatek, mak polny, fiołek polny, bodziszek drobny, farbownik polny i tasznik pospolity.
| Gatunek chwastów | Najważniejsze cechy |
|---|---|
| Perz właściwy | Wieloletni gatunek jednoliścienny, charakterystyczny dla stanowisk zaniedbanych. Bardzo konkurencyjny, szybko rozprzestrzeniający się za pomocą podziemnych rozłogów. |
| Samosiewy zbóż | Ozime zdecydowanie bardziej niebezpieczne dla rzepaku ozimego. Jare groźne do momentu wymarznięcia. |
| Chaber bławatek | Gatunek zimujący w formie rozety. Dobrze rozwija się na wszystkich typach gleb, dorasta do 1 metra wysokości. |
| Mak polny | Gatunek zimujący, bardzo pospolity na plantacjach rzepaku ozimego. |
| Fiołek polny | Gatunek zimujący, charakteryzujący się masowymi wschodami. |
| Bodziszek drobny | Gatunek groźny podczas masowego występowania w trakcie wschodów rzepaku. Zimuje i kontynuuje rozwój, wydając kolejne pokolenia. Preferuje wilgotne gleby próchniczne bogate w wapno. |
| Farbownik polny | Gatunek silnie rozrastający się gniazdowo, niebezpieczny, silnie współzawodniczący. Groźniejszy na glebach lekkich, preferuje odczyn kwaśny. |
| Tasznik pospolity | Gatunek zimujący, mało wymagający, niebezpieczny podczas masowych wschodów, do których posiada tendencję. Żywiciel kiły kapusty. |
Jak chronić rzepak przed chwastami?
Jednym z istotniejszych czynników zapewniających wysokie i dobre jakościowo plony jest odpowiednia ochrona rzepaku przed zachwaszczeniem. Dlatego też najbardziej skutecznym sposobem na walkę z chwastami jest integrowana ochrona, która polega na stosowaniu różnych metod ograniczania ich występowania oraz bezpośrednio ich zwalczania.
Niechemiczne metody ochrony rzepaku przed chwastami.
Do działań profilaktycznych możemy zaliczyć:
- racjonalny płodozmian
- dobór odpowiedniego stanowiska i odmian pod uprawę,
- staranną agrotechnikę,
- optymalny termin siewu,
- stosowanie zaprawionego materiału siewnego wolnego od nasion chwastów.
Decyzja o zwalczaniu chwastów metodą chemiczną (herbicydami) powinna zostać podjęta na podstawie analizy stopnia zachwaszczenia i stanu plantacji. Wskaźnikiem stopnia zachwaszczenia jest liczebność dominującego gatunku z grupy najbardziej uciążliwych chwastów lub ogólna liczba chwastów powodująca spadek plonu o około 10-15% co stanowi próg tzw. ekonomicznej szkodliwości, przy którym należy wykonać zabieg herbicydowy. Bardzo ważny tutaj jest właściwy dobór środków ochrony roślin i jego dawki do odpowiednich faz rozwojowych.
Artykuł dotyczy problemów chwastów w uprawie rzepaku ozimego, koncentruje się na metodach kontroli i rozpoznawania ich na polu. W kolejnym wpisie szczegółowo omówimy herbicydy w rzepaku - dawki, terminy zabiegów jesienią, jak i wiosną w skutecznym zwalczaniu chwastów w uprawach rzepaku ozimego.
Progi szkodliwości dla wybranych chwastów
Jakie środki zalecamy do zwalczania chwastów?
W przypadku gdy ochrona rzepaku jesienią nie będzie skuteczna, możemy przeprowadzić poprawki wiosną.
Zalecenia herbicydowe w rzepaku
Krzysztof Łukajewicz
Redakcja Osadkowski.pl