Budowa rzepaku – Jak pędy boczne wpływają na plon?

Jesienią rzepak wytwarza zawiązki pędów bocznych, a wiosną zawiązki te przekształcają się w pędy boczne. To właśnie one tworzą plon. Dlatego im jest ich więcej, tym więcej zawiąże się w późniejszym okresie łuszczyn. A to wpłynie na wyższy wynik plonowania rzepaku.

W okresie jesieni zależy nam na zbudowaniu jak największej rozety liściowej - w kącikach liści zawiązują się zawiązki pędów. Dlatego im więcej jest liści, tym więcej powstanie pędów bocznych. Dodatkowo liście tworzą dużą powierzchnię asymilacyjną, przez co efektywniej zachodzi proces fotosyntezy. Wpływa to na rozwój systemu korzeniowego, który jest lepiej rozwinięty, a szyjka korzeniowa grubsza.

Wiosną naszym głównym zadaniem jest wykonanie w optymalnym terminie regulacji wzrostu i pokroju rośliny. Jeżeli odpowiednio wcześnie wykonamy ten zabieg, to pęd główny rzepaku zatrzyma się chwilowo we wzroście. Dzięki temu, pędy boczne będą mogły się wydłużyć i zrównać z pędem głównym, łan będzie bardziej wyrównany.

Dzięki temu pąki kwiatowe będą lepiej się rozwijać (większy dostęp do światła), kwitnienie będzie wyrównane, a łuszczyny mocniejsze i lepiej wykształcone. Łan będzie bardziej przewiewny, będzie niższa presja ze strony chorób, a rzepak będzie równo dosychać. Dzięki temu omłot będzie łatwiejszy, a straty nasion przy koszeniu niższe.

W pierwszej kolejności należy wiosną prawidłowo "skrócić" łan. Jak to zrobić omawiamy w artykule o regulacji rzepaku.

Jeżeli uda nam się w optymalnym terminie wstrzymać we wzroście pęd główny, to pędy boczne samoistnie wydłużą się i zrównają się z nim. Gdy w okresie zimy rzepak straci dużą ilość liści, to wiosną powierzchnia asymilacyjna będzie mniejsza, a efektywność fotosyntezy niższa. W takie sytuacji oprócz standardowego nawożenia dolistnego należy dodać do zabiegu aminokwasy oraz fosfor w celu szybszej regeneracji roślin po zimie.

Zabieg nawożenia dolistnego - o czym warto pamiętać?

W przypadku rzepaku liście są pokryte kutykulą. W pierwszej kolejności warto dodać do zabiegu adiuwant typu Inex-A. Ciecz robocza lepiej pokryje rośliny, a zabieg będzie efektywniejszy.

Na przedwiośniu często mamy spadki temperatur w nocy, dlatego zadbajmy, żeby do zabiegów dołożyć aminokwas. Bardzo dobrze sprawdzi się tu Terra-Sorb Complex. Dodatkowo produkt ten wpłynie na szybszą regenerację roślin po ewentualnych uszkodzeniach i stresach abiotycznych, typu przymrozki czy uszkodzenia mechaniczne. Jeżeli roślina uległa uszkodzeniu przez agrofagi typu: owady, grzyby, zwierzynę łowną (czyli są to stresy biotyczne) - to do zabiegu warto dodać produkt IonBlue. Zawarta w produkcie miedź i siarka zadziałają fitosanitarnie.

Czasem pędy boczne są krótkie i mają problem z wydłużaniem się. Często jest to spowodowane tym, że wiosenna regulacja rzepaku została wykonana zbyt późno. Co to znaczy, że zabieg zrobiono za późno?

To znaczy, że w momencie zabiegu pęd główny rzepaku odszedł od szyjki korzeniowej na długość ok. 30 cm i więcej (prawidłowo pęd główny powinien być oddalony na odległość około 3-5 cm). Stąd wniosek: jeżeli zabieg na skracanie poszedł za późno, to regulatory wzrostu (w przypadku rzepaku są to inhibitory giberelin) zamiast zahamować wzrost pędu głównego, to hamują we wzroście pędy boczne.

Rozwiązaniem tego problemu jest prawidłowo wykonana stymulacja. Idealnym rozwiązaniem będzie produkt Maxi-Grow, ponieważ substancje organiczne zawarte w produkcie wpływają na zwiększenie poziomu fitohormonów w roślinie. Po zastosowaniu produktu pędy boczne będą bardzo szybko się wydłużać. Dzięki temu nie będzie strat w plonie wynikających ze znacznych różnic w terminie rozwoju pędów, kwitnienia i dojrzewania łuszczyn.

Produkt Maxi-Grow dodatkowo dostarczy roślinie energii do rozwoju generatywnego. Warto podkreślić, że ten produkt jest częścią technologii DSG, czyli Don't Stop Growing. Technologia ta wspiera rozwój roślin. Warto wzmocnić żywotność i jakość pyłku. Dlaczego? Bo rzepak jest rośliną fakultatywnie obcopylną. Oznacza to, że w 70% rzepak jest samopylny, a w 30% obcopylny.

Gotowe, kompletne rozwiązanie zabiegu dolistnego może wyglądać w sposób następujacy:

• 0,1 l - Inex-A
• 0,5 l - Maxi-Grow
• 2,0 kg - OSD Mineral
• 2,0 l - Alfa Mikro

Jeżeli rzepak jest popękany albo uszkodzony przez agrofagi to dodatkowo do tego zabiegu dokładamy 0,3-0,5 l IonBlue. Produkt IonBlue zawiera miedź systemiczną oraz siarkę. Zwiększy on zdrowotność roślin i zadziała fitosanitarnie.

W rozwiązaniu tym dodatkowo, oprócz stymulacji, dodano schelatyzowane mikroelementy w postaci produktu Alfa Mikro (Mn EDTA, Cu EDTA, Zn EDTA, Fe EDTA + Mo). Schelatyzowane nawozy dolistne dają nam duże bezpieczeństwo przy tworzeniu tank-mixu. Bardzo dobrze się mieszają i nie wchodzą w reakcję z pozostałymi składnikami mieszaniny zbiornikowej.

Rzepak ozimy to jedna z najbardziej wymagających i nakładowych upraw rolniczych. Powodzenie w uprawie rzepaku zależne jest od wielu czynników. Trudno wskazać, który z nich jest najważniejszy. Jednak bardzo ważny jest jesienny rozwój rzepaku.

Na wynik plonowania rzepaku będzie decydowała:

• liczba wytworzonych liści w rozecie
• mocny system korzeniowy
• poprawnie wykonana regulacja wzrostu

To właśnie od ilości wytworzonych w okresie jesieni liści w rozecie będzie zależała ilość pędów bocznych, które powstaną wiosną. Każdy pęd rzepaku, niezależnie czy to będzie pęd główny, czy pędy boczne są zakończone pąkami kwiatowymi. Z tych pąków w późniejszym okresie będą zawiązywać się łuszczyny.

Dlatego na wynik plonowania rzepaku będzie miała wpływ ilość zawiązanych łuszczyn. W jednej łuszczynie będzie różna ilość nasion. Jest to przedział od kilku nasion (w przypadku łuszczyn rzepaku na odgałęzieniach drugiego i trzeciego rzędu), po nawet 30-40 nasion w jednej łuszczynie na pędzie głównym.

W jaki sposób należy poprowadzić rzepak, żeby wytworzył on jak największą liczbę łuszczyn i dobrze wykształconych nasion?

Myślę, że każdy z nas jest zgodny co do powyższej tezy. Im więcej prawidłowo zawiązanych łuszczyn, tym więcej nasion. Stąd potencjał plonotwórczy rzepaku będzie wzrastać, wraz ze wzrostem ilości łuszczyn. Zatem co należy zrobić i jak poprowadzić rzepak, żeby miał on jak najwięcej łuszczyn?

Z jednego pąku kwiatowego może powstać łuszczyna. Dlatego zależy nam na tym, żeby rzepak wytworzył jak największą ilość pąków kwiatowych. Średnio na pędzie głównym rzepak zawiązuje 60 mocnych łuszczyn. Jeżeli nie było przymrozków i dobrze przeprowadziliśmy ochroniliśmy rzepak przed słodyszkiem, to liczba łuszczyn może wzrosnąć do 80-90. W roku, gdy dodatkowo mieliśmy optymalny przebieg pogody dla rozwoju rzepaku, to ta liczba łuszczyn na pędzie głównym może wzrosnąć nawet do 120. Pozostały plon robią nam pędy boczne. I o nich dzisiaj będzie mowa.

W okresie jesieni szacuje się, że rzepak aż w 75% ustala liczbę pąków kwiatowych. Stąd naszym najważniejszym zadaniem w okresie jesieni, jest tak poprowadzić rzepak, żeby wytworzył jak największą ilość liści w rozecie. Wiosną z nich powstaną pędy boczne.

Na każdym pędzie bocznym pierwszego rzędu powstanie około 20 łuszczyn (ta liczba jest ruchoma i średnio może wzrosnąć do 40 łuszczyn na 1 pędzie bocznym). Jeżeli przebieg pogody będzie korzystny dla rozwoju rzepaku, a my zadbaliśmy o wszystkie technikalia, - to rzepak może dodatkowo wytworzyć jeszcze odgałęzienia drugiego rzędu, a te zaś trzeciego rzędu. Na tych dodatkowych rozgałęzieniach będzie po kilka, maksymalnie kilkanaście łuszczyn, ale będą one słabo wypełnione nasionami.

Ilość nasion w łuszczynach na rozgałęzieniach drugiego i kolejnych rzędów będzie adekwatnie niższa niż ilość łuszczyn wytworzonych na pędzie głównym czy pędach bocznych pierwszego rzędu.

Podaje się, że rzepak po wytworzeniu 4 liści w rozecie, w zagłębieniu pierwszej pary liści wytwarza pierwszy zawiązek pędu bocznego. W fazie BBCH 19 rzepak buduje rozetę liściową, która ma 9 liści i więcej. W tej fazie rzepak ma już wykształcony stożek wzrostu oraz krótką łodygę podliścieniową (szyjkę korzeniową). Przy wytworzeniu 9 liści, przyjmuje się, że rzepak wytworzył 5-6 zawiązków pędów bocznych. Z kolei wiosną, te zawiązki pędów bocznych zamienią się w pędy boczne.

Tajemnicą sukcesu wysokiego plonu rzepaku jest wytworzenie jak największej ilości liści w rozecie. Gwarantuje to wytworzenie dużej ilości pędów bocznych. Dlatego naszym nadrzędnym celem jest tak poprowadzić rzepak jesienią, żeby wszedł w fazę spoczynku zimowego z jak największą ilością liści w rozecie. Bo im więcej zdrowych, nieuszkodzonych przez agrofagi (szkodniki, choroby etc.) liści wytworzy rzepak jesienią, tym więcej pędów bocznych będziemy mieć wiosną.

W okresie jesieni naszym głównym zadaniem będzie tak prowadzić rzepak, żeby zbudował on jak największą ilość liści w rozecie. Ponieważ każdy liść w rozecie powyżej czterech, będzie wpływać na wytworzenie jednego zawiązku pędu bocznego. Im więcej liści w okresie jesieni wytworzy rzepak, tym więcej zawiązków pędów bocznych powstanie. Wiosną z tych zawiązków powstaną pędy boczne.

Wiosną, naszym głównym zadaniem jest zrobienie "w punkt" wiosennej regulacji wzrostu i pokroju rzepaku. Dlaczego? Jeżeli w optymalnym terminie zastosujemy retardant, czyli podamy środek ochrony roślin, który ma za zadanie wstrzymać we wzroście pęd główny, to pędy boczne rzepaku będą mogły się wydłużać. Jest to najlepsza i najtańsza metoda regulacji rzepaku, ponieważ nie wymaga dodatkowych nakładów na zabieg biostymulacji pędów bocznych.