Szkodniki łodygowe — wiosenne zagrożenie dla rzepaku ozimego

Nazwa tej grupy szkodników rzepaku pochodzi o miejsca żerowania ich larw - uszkadzają one wnętrze łodygi. Zaliczane są do niej dwa gatunki chrząszczy z rodziny ryjkowcowatych: chowacz czterozębny i chowacz brukwiaczek. Powodowane przez nie uszkodzenia prowadzą do znacznego obniżenia poziomu plonowania.

Dlatego też prowadzenie monitoringu w kierunku ich obecności na plantacji oraz terminowa aplikacja insektycydów jest niezwykle ważna.

Żerowanie larw niszczy łodygi

Szkodliwość chowacza brukwiaczka i chowacza czterozębnego wynika z żerowania ich larw wewnątrz łodygi rzepaku ozimego. Prowadzi ono przede wszystkim do zaburzenia transportu wody, składników pokarmowych i asymilatów w górę roślin do zawiązywanych organów generatywnych (pąków kwiatowych, łuszczyn).

W efekcie czego dochodzi do znacznego spadku plonu nasion. Dodatkowo łodygi uszkodzone przez larwy mają mniejszą wytrzymałość mechaniczną, co może prowadzić do wylegania łanu i strat z nim związanych.

W jednej łodydze może żerować więcej niż jedna larwa, a czas ich bytowania jest zróżnicowana w zależności od gatunku:

• chowacz brukwiaczek do 6 tygodni
• chowacz czterozębny do 4 tygodni

Podstawowym narzędziem, które pozwala wykryć obecność i liczebność szkodników łodygowych na polu rzepaku są żółte naczynia. Powinny one być wystawione na pole wczesną wiosną, ponieważ pierwsze chrząszcze mogą pojawić się na plantacji rzepaku, gdy temperatura gleby przekroczy 5-7°C. Masowy nalot na uprawy rzepaku ma miejsce przy temperaturze powietrza powyżej 10°C.

Prowadząc monitoring obecności szkodników, należy pamiętać o tym, żeby były one umieszczone na wysokości łanu. Jest to szczególnie ważne w okresie intensywnego wzrostu roślin rzepaku ozimego.

Zwalczanie chowacza brukwiaczka i chowacza czterozębnego należy rozpocząć po przekroczenie progu ekonomicznej szkodliwości — w żółtych naczyniach w ciągu 3 dni złapane zostanie:

• 10 chrząszczy chowacza brukwiaczka
• 20 chrząszczy chowacza czterozębnego

Nie tylko żółte naczynia pozwalają na monitoring szkodników łodygowych

Jedną z metod sprawdzenia obecności szkodników w rzepaku jest także lustracja polowa polegająca na określeniu liczby szkodników na roślinach. Jest to metoda dużo bardziej pracochłonna i wymaga poświecenia większej ilości czasu, którego może nie być w okresie wiosennego spiętrzenia prac polowych. 

Dla tej metody ekonomiczny próg szkodliwości jest dużo niższy niż dla monitoringu przy pomocy żółtych naczyń i wynosi: 

• 2 chrząszcze chowacza brukwiaczka
• 6 chrząszczy chowacza czterozębnego

W przypadku chowacza brukiwaczka i chowacza czterozębnego zwalcza się owady dorosłe, czyli chrząszcze. Do eliminacji szkodników można wykorzystać kilka rozwiązań różniących się sposobem działania.

Często do zwalczania szkodników łodygowych wybierane są środki ochrony roślin zawierające substancje czynne z grupy pyretroidów. Z tej grupy produktów warto wybrać TopGun 050 CS, w którego skład wchodzi lambda cyhalotryna.

Niewątpliwą zaletą stosowania insektycydu jest szybkość jego działania, bezpośrednio po aplikacji wywołuje efekt "knock down" - szybkiej eliminacji form dorosłych szkodnika. Jest to bardzo ważne, ponieważ należy zwalczyć chrząszcze przed złożeniem jaj.

Trudno wykonać skuteczną ochronę insektycydową rzepaku ozimego bez wykorzystania substancji czynnej acetamipryd (np. Lamnos 20 SP). Ma ona działanie systemiczne w roślinie, dlatego też działa dużej niż wspomniane wcześniej substancje czynne z grupy pyretroidów.

W praktyce rolniczej do zwalczania szkodników rzepaku może być aplikowana samodzielnie, w mieszaninach formulacyjnych lub opryskowych jako wzmocnienie działania związków z grupy pyretroidów.