ziemniaki
Kolejny rok będzie ostatnim, w którym do ochrony herbicydowej ziemniaków można będzie zastosować preparaty zawierające w swoim składzie linuron. Co nastąpi w kolejnych sezonach? Czy dostępne rozwiązania będą w stanie zastąpić dotychczasowe, oparte właśnie na linuronie? Czy jesteśmy skazani tylko na preparaty oparte na metrybuzynie?
Próbując odpowiedzieć na te pytania, trzeba wymienić najistotniejsze cechy preparatów opartych na linuronie, które sprawiały, iż były to najczęściej spotykane herbicydy stosowane w uprawie ziemniaków.
Zalety
Wady
1. Ochrona herbicydowa przed wschodami ziemniaków
Pierwszy moment rozpoczęcia ochrony herbicydowej
wyznacza termin zakończenia uprawy mechanicznej
redlin. Jeśli nie ma jeszcze siewek chwastów,
możemy wykonać oprysk mieszanką herbicydów
doglebowych. W standardzie mógł być to preparat
oparty na linuronie (w mieszance lub pojedynczo).
Są też inne rozwiązania uzależnione od terminu ich
stosowania:
Do 10 dni od posadzenia bulw możemy zastosować preparat Racer 250 EC - pełna dawka 2-3 l/ha lub też w mieszance z metrybuzyną (1,5-2 l/ha + 350 g metrybuzyny). Fluorochloridon zawarty w tym preparacie zwalcza praktycznie wszystkie z najczęstszych chwastów w ziemniakach, łącznie z samosiewami rzepaku.
Inne herbicydy doglebowe możliwe do zastosowania to preparaty oparte na pendimetalinie, np. Stomp 330 EC (3,5-5 l/ha). W praktyce często występowały mieszanki z linuronem, co poprawiało ich skuteczność np. na komosę, chwastnicę i rdest powojowaty. Należy jednak zwrócić uwagę, iż obie te substancje są mocno wrażliwe na niedobór wilgoci w glebie.
Substancją aktywną, którą także możemy stosować w tym terminie, jest chlomazon. Występuje on w czystej postaci np. w Command 480 EC lub też w fabrycznych mieszankach z linuronem, np. Harrier 295 EC . Chlomazon umożliwi nam walkę z takimi chwastami, jak: przytulia czepna, chwastnica jednostronna czy też psianka czarna.
Nowością w ochronie herbicydowej ziemniaków jest prosulfokarb zawarty w preparacie Boxer 800 EC . Dotychczas miał on rejestrację w zbożach - w dawce 2 l/ha skutecznie radził sobie z chwastami jednoliściennymi. Przy pełnej dawce w ziemniakach, wynoszącej 5 l/ha, zwalcza przytulię czepną, komosę białą, żółtlicę, gwiazdnicę, przetaczniki, jasnoty, rdesty (także rdest powojowaty), kiełkujące samosiewy rzepaku oraz wiechlinę roczną.
Prosulfokarb doczekał się także ,,gotowej" mieszanki z metrybuzyną w postaci preparatu Arcade 880 EC . Dawka 4-5 l/ha tego preparatu zwalcza praktycznie pełne spektrum chwastów. Należy jednak pamiętać, iż granicznym momentem zastosowania tego preparatu jest faza 5 cm wysokości roślin ziemniaka.
Jeśli poszukujemy skutecznego i kompleksowego rozwiązania na chwasty jednoliścienne (chwastnica i owies głuchy) oraz dwuliścienne (ale bez przytulii czepnej), to skutecznym i pewnym rozwiązaniem będzie przedwschodowe zastosowanie preparatu Plateen 41,5 WG . Dawka rejestracyjna to 2 kg/ha. Preparat jest gotową mieszanką flufenacetu i metrybuzyny.
Tab.1. Najważniejsze herbicydy do stosowania w terminie przed wschodami ziemniaka
Nazwa herbicydu | Substancja aktywna | Dawka na 1 ha | Uwagi |
Jednoroczne chwasty dwuliścienne i jednoliścienne | |||
Afalon Dyspersyjny 450 SC | linuron | 1,5-2 l | Stosować na wilgotną glebę do 3 dni po posadzeniu pobudzonych sadzniaków odmian wczesnych i bardzo wczesnych, a pozostałych odmian do 10 dni. W innych odmianach chlomazon stosować do 10 dni przed wschodami. |
Command 480 EC | chlomazon | 0,2 l | |
Kilof 480 EC | chlomazon + linuron | 1,5-2 l | |
Harrier 295 ZC | chlomazon + metrybuzyna | 1,5 l | |
Avatar 293 ZC | prosulfokarb + metrybuzyna | 4-5 l | Można stosować do momentu, kiedy rośliny ziemniaka nie przekroczą wielkości 5 cm. |
Arcade 880 EC | prosulfokarb | 3-5 l | Stosować po posadzeniu do fazy 3 liści na pędzie głównym. |
Jednoroczne chwasty dwuliścienne | |||
Sencor Liquid 600 SC | metrybuzyna | 0,75-1 l | Stosować po ostatecznym obsypaniu. |
Maestro 70 WG Mistral 70 WG | 0,75 kg | ||
Jednoroczne chwasty dwuliścienne i niektóre jednoliścienne | |||
Plateen 41,5 WG | flucenacet + metrybuzyna | 2 kg | |
Stomp 330 EC Stomp 400 SC | pendimetalina | 3,5-5 l 3-4 l | Na glebach bardzo lekkich stosować niższą z zalecanych dawek. |
Jednoroczne chwasty dwuliścienne i niektóre jednoliścienne | |||
Roundup Plus 360 SL Roundup Flex Roundup Max 2 | glifosat | 1,25-2,5 l 1-2 l 0,75 kg | Nie stosować tuż przed wschodami i na bardzo lekkich glebach. |
Skutecznym rozwiązaniem w okresie przed wschodami ziemniaków jest użycie preparatów opartych na metrybuzynie. W okresie przedwschodowym możemy je stosować bez obaw o wystąpienie fitotoksyczności na odmianach wrażliwych. W tym momencie możemy zastosować nawet 525 g tej substancji aktywnej. Może to być ,,stara" forma któregoś z preparatów z formulacją WG lub też najnowsza, mniej dokuczliwa w skutkach ubocznych dla odmian wrażliwych formulacja płynna w Sencor Liquid 600 SC .
Jeśli na plantacji występują liczne siewki chwastów, a do wschodów pozostało nam 3-5 dni, możemy zastosować oprysk nieselektywnymi preparatami zawierającymi glifosat, np. 2 l/ha preparatu Roundup Plus 360 SL lub innego zamiennika z tą substancją aktywną. Musimy mieć jednak pewność, iż nie nastąpi kontakt glifosatu z roślinami ziemniaka, gdyż może to spowodować uszkodzenia wschodzących roślin lub ich całkowite zniszczenie. Zestawienie rozwiązań przedwschodowych przedstawia tab.
2. Ochrona herbicydowa po wschodach
Moment rozpoczęcia wschodów przez rośliny ziemniaka
diametralnie zmienia zasady ochrony herbicydowej.
Z powodu dużej wrażliwości ziemniaków na
herbicydy mocno zawęża się liczba możliwych do
zastosowania substancji aktywnych. Czy jesteśmy jednak wtedy skazani tylko na bentazon? Poprzez
podane w dalszej części rozwiązania chcę pokazać,
iż można przeprowadzić skuteczną ochronę
herbicydową ziemniaka operającą się jedynie
na zabiegach powschodowych.
Takie zabiegi mogą być jedyną możliwością w przypadku formowania redlin w ostatniej chwili przed wschodami. Krótki czas pomiędzy formowaniem redlin a wschodami i powschodowymi zabiegami herbicydowymi pozwala wtedy na minimalną liczbę siewek ,,przerośniętych". Jednocześnie długi okres pomiędzy sadzeniem i agresywnym formowaniem redlin umożliwia mechaniczne zniszczenie siewek, niezależnie od ich fazy rozwojowej i stopnia nasilenia.
Substancją czynną, która może nam pomóc i rozwiązać problem zachwaszczenia po wschodach, jest metrybuzyna. Ma ona szerokie spektrum zwalczanych chwastów (najistotniejszy wyjątek to przytulia czepna).
Metrybuzyna działa na chwasty dwukierunkowo. Jest pobierana przez korzenie młodych chwastów, szczególnie w ich fazie do 4 liści, a także częściowo przez liście. W programie ochrony powschodowej ziemniaka można zastosować zarówno formulację 70 WG, jak i płynną formulację w Sencor Liquid 600 SC . Obie formy nadają się do mieszanek zbiornikowych z rimsulfuronem lub linuronem.
Elementem, który ogranicza stosowanie metrybuzyny w uprawie ziemniaków, jest wrażliwość poszczególnych odmian. Tabelaryczne zestawienie przynależności poszczególnych odmian do grup wrażliwości na metrybuzynę przedstawia poniższa tab.
Tab.2. Wrażliwość odmian na metrybuzynę
Stopień wrażliwości | Kierunek użytkowania odmian | |
jadalne | skrobiowe | |
niewrażliwe | Satina | Tucan, Zuzanna |
niska wrażliwość | Altesse, Ametyst, Bellarosa, Bryza, Cecile, Courage, Dali, Etiuda, Etola, Eugenia, Ewelina, Folva, Karatop, Karlena, Lord, Lady Florina, Nora, Syrena | Adam, Ikar, Kuba, Neptun, Rudawa, Skawa |
średnia wrażliwość | Almera, Andromeda, Aruba, Asterix, Augusta, Bartek, Belinda, Bellaprima, Berber, Bila, Bursztyn, Carrera, Colette, Cyprian, Denar, Ditta, Fianna, Gawin, Gracja, Gustaw, Gwiazda, Hubal, Ibis, Ingrid, Jelly, Justa, Jutrzenka, Lady Claire, Legenda, Michalina, Miłek, Monsun, Nandina, Omega, Owacja, Pirol, Promyk, Red Fantasy, Rumba, Roxana, Sagitta, Tajfun, Wiarus, Zebra, Żagiel | Albatros, Bosman, Danuta, Glada, Hinga, Inwestor, Jasia, Jubilat, Kuras, Pasja, Pomorska, Rumpel |
podwyższona wrażliwość | Anabelle, Arielle, Cekin, Innovator, Irga, Irys, Miriam, Moli, Rosalind, Sante, Soplica, Stasia, Tetyda, Vineta, Zenia, Zeus | Gandawa, Opus, Pokusa, Ślęza |
bardzo wrażliwe | Fresco, Krasa, Viviana | Pasat, Sonda, Umiak |
Wrażliwość odmian ziemniaka na metrybuzynę stosowaną po wschodach (opracowanie na podstawie badań własnych, J. Urbanowicz),
Tab.3. Najważniejsze herbicydy do stosowania w terminie po wschodach
Nazwa herbicydu | Substancja aktywna | Dawka na 1  | Uwagi |
Jednoroczne chwasty dwuliscienne | |||
Basagran 480 SL | bentazon | 2,5-3 l | |
Sencor Liquid 600 SC Maestro 70 WG Mistral 70 WG | metrybuzyna | 0,5 l 0,5 kg | Uwaga na odmiany wrażliwe |
Jednoroczne chwasty dwuliscienne Tylko w odmianach bez podwyższonej wrażliwości na metrybuzynę. | |||
Titus 25 WG + adiuwant Trend 90 EC | rimsulfuron | 60 g lub 2x30 g + 0,1% | |
zabieg jednorazowy Titus 25 WG + Sencor Liquid 600 SC + Trand 90 EC | 40-50 g + 0,3 l + 0,1% | ||
zabieg dzielony Titus 25 WG + Sencor Liquid 600 SC + Trand 90 EC | wysokość roślin do 15 cm 30g + 0,3 l + 0,1% | 10 dni później 20g + 0,2 l +0,1% |
Odmiany z grupy wrażliwych i bardzo wrażliwych nie mogą być generalnie traktowane powschodowo preparatami zawierającymi metrybuzynę, ponieważ powoduje to trwałe uszkodzenia roślin i drastyczny spadek plonu. Jeśli chcemy wykorzystać tę substancję, możemy zastosować ją przedwschodowo.
Tab.4. Herbicydy do ograniczenia chwastów jednoliściennych w ziemniakach
Nazwa herbicydu | Substancja aktywna | Dawka na 1 ha |
Agil-S 100 EC | propachizafop | 0,5-0,7 l: jendoroczne jednoliścienne 1,25-1,5 l: zwalczanie perzu |
Fusilade Forte 150 SC | cykloksydym | 1,0-1,5 l: jednorodne jednoliścienne
0,75-1 l: miotła zbożowa, owiec głuch, chwastnica jednostronna 2-2,5 l: perz, wiechlina roczna |
Targa 10 EC | chizalofop - P - etylowy | 0,4-0,5 l: chwastnica jednostronna, owies głuchy, włośnica sina 1l: perz właściwy |
Jeśli nie znamy wrażliwości danej odmiany, powinniśmy się skontaktować z jej hodowcą, ponieważ nie ma w tym temacie żadnych ogólnych zasad, według których jeden typ odmian jest bardziej wrażliwy niż drugi. Gospodarstwa współpracujące z nami najczęściej stosują powschodowo preparaty zawierające metrybuzynę (np. Sencor Liquid 600 SC lub Sencor 70 WG ) w dwóch dawkach oraz w połączeniu z preparatem zawierającym rimsulfuron (np. Titus 25 WG ):
• pierwszy zabieg przy wysokości 15 cm roślin ziemniaków - 0,3 kg Sencor Liquid 600 SC + 30 g Titus 25 WG oraz Trend 0,1%
• drugi zabieg 10-14 dni później - 0,2 kg Sencor Liquid 600 SC + 20-30 g Titus 25 WG
W ten sposób uzyskujemy swoisty efekt synergii przez te całkowicie inaczej działające substancje aktywne. Metrybuzyna stosowana pojedynczo działa głównie doglebowo, natomiast rimsulfuron to sulfonomocznik o nalistnym sposobie działania. Zastosowanie takiej mieszaniny zbiornikowej wzmacnia działanie obu preparatów na chwasty z grupy średniowrażliwych (np. rdest powojowy i komosa). Wprowadzenie do zabiegów preparatów opartych na rimsulfuronie umożliwia nam skuteczne zwalczanie również chwastów jednoliściennych. O ile z chwastnicą dobrze radzi sobie większość substancji doglebowych stosowanych w ochronie ziemniaków (linuron, pendimetalina, chlomazon, metrybuzyna), o tyle, aby zwalczyć perz polny, owies głuchy czy też wiechliny, musimy skorzystać z pomocy graminicydów lub też wykorzystać ,,przy okazji" rimsulfuron (np. Titus 25 WG ). Zestawienie graficzne rozwiązań powschodowych przedstawia tab.
3. Graminicydy w ziemniakach
Większość dostępnych graminicydów ma rejestrację do ochrony ziemniaków. Są to preparaty o działaniu nalistnym, możemy je więc stosować po zakończeniu uprawy mechanicznej, na rozwinięte siewki lub młode rozety chwastów jednoliściennych. Momentem końcowym ich stosowania jest początek pąkowania roślin ziemniaka lub początek zwierania międzyrzędzi. Najważniejsze rozwiązania ochrony graminicydowej zawiera tab.
Myślę, iż po przeanalizowaniu aktualnych możliwości rozwiązania problemu zwalczania chwastów w uprawie ziemniaków możemy być spokojni o skuteczne programy ochrony i preparaty, które zastąpią nam wycofywane środki oparte na linuronie.
Kolejny rok będzie ostatnim, w którym do ochrony herbicydowej ziemniaków można będzie zastosować preparaty zawierające w swoim składzie linuron. Co nastąpi w kolejnych sezonach? Czy dostępne rozwiązania będą w stanie zastąpić dotychczasowe, oparte właśnie na linuronie? Czy jesteśmy skazani tylko na preparaty oparte na metrybuzynie?