Parametry zbóż – jakie są parametry ziarna i dlaczego są ważne przy skupie?
Sylwester Kowalczyk
Podczas skupu zbóż ogromne znaczenie mają parametry jakościowe surowca. To od nich zależy nie tylko cena, jaką otrzyma rolnik, ale także to, czy dany ładunek zostanie w ogóle przyjęty przez skup. Poniżej wskazujemy jakie cechy zbóż są najważniejsze oraz jakie wymagania muszą spełniać różne rodzaje pszenicy.
Najważniejsze parametry zbóż przy skupie
Wśród najważniejszych parametrów ziarna, które mają znaczenie przy sprzedaży, można wymienić wilgotność, zanieczyszczenia, gęstość nasypową, liczbę opadania, a także zawartość białka i glutenu.
Wilgotność ziarna
To kluczowy parametr decydujący o możliwości magazynowania zboża. Maksymalna wilgotność dla zbóż konsumpcyjnych i paszowych to zwykle 14-14,5%. Zbyt wilgotne ziarno szybko ulega zepsuciu, co grozi stratami i dyskwalifikacją przy skupie.
Zanieczyszczenia
Ziarno powinno być czyste, bez piasku, kurzu, resztek roślinnych czy nasion chwastów. Dopuszczalne zanieczyszczenia nieużyteczne: do 2% dla pszenic jakościowych, do 4% dla paszowych u niektórych odbiorców.
Masa hektolitra (gęstość nasypowa)
Wskazuje jakość i dorodność ziarna. Dla pszenicy chlebowej masa powinna wynosić 76 kg/hl. Pszenica paszowa może mieć niższą – nawet poniżej 73 kg/hl.
Liczba opadania
To wskaźnik enzymatycznej aktywności ziarna, który świadczy o jego świeżości i odporności na kiełkowanie. Wartość powyżej 250 s jest uznawana za odpowiednią dla pszenicy konsumpcyjnej. Niska liczba opadania oznacza ziarno o gorszych właściwościach piekarskich lub je dyskwalifikująca.
Zawartość białka i gluten
Białko i gluten wpływają na wartość technologiczną zboża – im wyższe, tym lepsza jakość mąki. Pszenice chlebowe i twarde wymagają wysokiej zawartości białka (12,5%–14%). Pszenice ciasteczkowe preferują niższą zawartość (9–11%) – dla lepszej kruchości wypieków.
Rodzaje pszenicy i ich wymagane parametry ziarna
W zależności od przeznaczenia pszenica może być podzielona na różne typy. Każdy z nich charakteryzuje się odmiennymi cechami i wymaganiami jakościowymi.
Pszenica konsumpcyjna (chlebowa)
Wykorzystywana do produkcji mąki piekarniczej.
- Białko: min 12,5%
- Gluten: min 26%
- Liczba opadania: min 250 s
- Masa hektolitra: min 76 kg/hl
- Zanieczyszczenia: do 2%
Pszenica paszowa
Przeznaczona do produkcji pasz dla zwierząt.
- Białko: poniżej 11% często nie mniej jak 9%
- Brak wymagań co do liczby opadania i glutenu
- Masa hektolitra: często < 73 kg/hl
- Zanieczyszczenia: 2 do 4%
Pszenica twarda (durum)
Używana w produkcji makaronów.
- Białko: min 13-14%
- Silny gluten
- Liczba opadania: min 250-300 s
- Barwa: intensywnie żółta
- Struktura: szklista
- Masa hektolitra: min 78-80 kg/hl
Pszenica na gluten (czasem nazywana techniczną)
Stosowana do pozyskiwania glutenu dla przemysłu spożywczego lub farmaceutycznego.
- Białko: ≥ 14%
- Gluten: ≥ 30%
- Ziarno: zdrowe, czyste, dobrze wykształcone
- Wilgotność: ≤ 14%
Pszenica ciasteczkowa (miękka)
Idealna do wyrobu ciast, herbatników i kruchych wypieków.
- Białko: 9-11%
- Gluten: miękki, o niskiej elastyczności
- Liczba opadania: 200-250 s
- Masa hektolitra: 72-75 kg/hl
- Zanieczyszczenia: do 2%
Dlaczego warto znać parametry i typy pszenicy?
Znajomość parametrów zbóż pozwala lepiej dopasować produkcję do potrzeb rynku. Przykładowo: zboże o wysokim białku i mocnym glutenie znajdzie odbiorców w młynach piekarskich, a ziarno o niższym białku – w przemyśle cukierniczym. Dzięki temu rolnicy mogą uzyskać wyższe ceny i ograniczyć ryzyko odrzucenia partii ziarna przy skupie pszenicy i innych gatunków zbóż.
Podsumowanie – liczy się jakość ziarna
Przy skupie zbóż nie liczy się tylko ilość, ale przede wszystkim jakość. Parametry takie jak wilgotność, masa hektolitra, liczba opadania czy zawartość białka są podstawą do klasyfikacji i wyceny pszenicy. Wiedza o rodzajach zbóż i ich wymaganiach to klucz do skutecznej i opłacalnej sprzedaży.
Sylwester Kowalczyk
Dział Skupu
