Nawożenie jęczmienia jarego - jak przygotować się do jego uprawy?
Marcin Kaczmarek
Jęczmień jary uprawiany może być na paszę lub w celu wykorzystanie w przemyśle browarniczym. W tym drugim przypadku bardzo ważne jest utrzymanie odpowiedniej zwartości białka w ziarnie, a na to decydujący wpływ ma wielkość i termin nawożenia azotem.

Jęczmień jary - duże wymagania uprawy glebowe względem odczynu
Jęczmień jary należy do roślin uprawnych najbardziej wrażliwych na nieuregulowany odczyn gleby. Podczas planowania jego wysiewu należy w pierwszej kolejności zbadać pH w akredytowanym laboratorium lub określić jego poziom przy pomocy pH-metru.
Jęczmień jary - jaki jest optymalny odczyn gleby?
Optymalny odczyn gleby dla jęczmienia jarego powinien być na poziomie pH od 6,0 do 7,0. Niestety w przypadku większości stanowisk, w których jest on uprawiany, odczyn gleby jest dużo niższy.
Jest to więc pierwszy czynniki znacznie ograniczający poziom plonowania jęczmienia jarego. Przy pH gleby poniżej 5,5 wielu ekspertów uważa, że uprawa jęczmienia jarego jest nieuzasadniona ekonomicznie. W kwaśnym lub lekko kwaśnym odczynie znacznie zmniejsza się dostępność składników pokarmowych. System korzeniowy uszkadzany jest przez toksyczne jony glinu (Al3+).
W celu przeciwdziałania negatywnym skutkom zakwaszenia niezbędne jest przeprowadzenie wapnowania gleby, które może mieć charakter stabilizujący lub korygujący.
Nawożenie jęczmienia jarego fosforem i potasem
Termin nawożenia jęczmienia jarego potasem i fosforem można dostosować do stanowiska. Na glebach lekkich rekomendowane jest stosowanie P i K w uprawie jęczmienia jarego w zespole uprawek przed siewnych — wiosną.
Z kolei w przypadku gleb ciężkich i zwięzłych zasadne jest nawożenie tymi makroelementami w okresie jesiennym np. pod głęboką uprawę przedzimową. Dawka potasu i fosforu podobnie jak innych składników pokarmowych powinna być ustalona na podstawie badania gleby i potencjału plonowania jęczmienia jarego.
Potas i fosfor w terminie jesiennym lub wiosennym może być dostarczony w formie nawozu ALFA PK.
Azot — nawożenie jęczmienia jarego
Dawka azotu uzależniona jest od przeznaczenia ziarna. W przypadku jęczmienia jarego przeznaczonego do celów paszowych lub konsumpcyjnych pożądana jest jak najwyższa zawartość białka w ziarnie. Dlatego też poziom nawożenia azotowego jest wyższy niż w przypadku jęczmienia browarnego.
Szacuje się, że jęczmień potrzebuje do wytworzenia 1 tony ziarna wraz z odpowiednią ilością słomy około 25 kg azotu. Dawka azotu na hektar może wynosić od 40 do 100 kg. W przypadku wyższej dawki N zasadne może być jej podzielnie na dwie części — przed siewem i pogłównie.
Jęczmień browarny
W przypadku jęczmienia browarnego dawka azotu w zależności od stanowiska i przedplonu nie powinna przekraczać 40- 70 kg. Nawożenie azotem jęczmienia w całej zaplanowanej ilości N powinno być przeprowadzone w zespole uprawek przedsiewnych (od 7 do 14 dni przed siewem).
Dawka nawozów azotowych w przypadku jęczmienia browarnego jest niższa w porównaniu do jego przeznaczenia np. na paszę. Wynika to z faktu, że zawartość białka w ziarnie powinna być niższa niż 11,5%. Przekroczenie tej wartości jest niepożądane, ponieważ powoduje spadek jakości słodu.
Niezależnie od kierunku użytkowania jęczmienia jarego zalecane jest zastosowanie nawozów zawierających szybko działające formy azotu np. saletrę amonową.
Marcin Kaczmarek
Dział Doradztwa i Rozwoju