Kiła kapusty w rzepaku – dlaczego warto wybrać odmiany kiłotoleracyjne?
Mateusz Gniatkowski
Kiła kapusty w rzepaku jest sporym problemem, ponieważ nie można jej zwalczać przy pomocy zabiegów fungicydowych. Choroba powodowana jest przez pierwotniaka Plasmodiophora brassicae, który atakuje rośliny już jesienią. W ograniczaniu jej szkodliwości należy skorzystać z metod niechemicznych, takich jak rezygnacja z uprawy rzepaku i warzyw kapustnych na danym polu lub wybór odmian odpornych.
Co powoduje kiłę kapusty w rzepaku?
Niemal wszystkie choroby rzepaku ozimego o dużym znaczeniu gospodarczym powodowane są przez grzyby patogeniczne, natomiast sprawcą kiły kapusty jest pierwotniak Plasmodiophora brassicae, który bardzo łatwo może być przenoszony pomiędzy polami (np. na częściach maszyn uprawowych).
Sprawca atakuje nie tylko rzepak ozimy, ale także inne rośliny z rodziny kapustowatych – chwasty oraz pozostałe gatunki roślin uprawnych. Ich obecność na polu sprzyja namnażaniu Plasmodiophora brassicae, przez co jego eliminacja z gleby jest niemożliwa.
Jak zwalczać kiłę kapusty?
Jedną z metod walki z kiłą kapusty jest przerwa w uprawie roślin z rodziny kapustowatych na danym polu oraz skuteczne zwalczanie chwastów. Jednak takie działanie jest często nieuzasadnione ekonomicznie, ponieważ zakłada wyłączenie pola na bardzo długi czas z uprawy rzepaku.
Nie daje to jednak stuprocentowej skuteczności, gdyż formy przetrwalnikowe pierwotniaka mogą występować w spoczynku w glebie nawet do 20 lat.
Jak wyglądają objawy kiły kapusty?
Pierwsze objawy choroby w postaci narośli (guzów) na korzeniach mogą być już widoczne jesienią. Zasiedlający glebę pierwotniak Plasmodiophora brassicae atakuje młode rośliny rzepaku i prowadzi do zniszczenia systemu korzeniowego.
Porażone rośliny dużo gorzej pobierają wodę i składniki pokarmowe, co prowadzi do obniżenia ich wigoru oraz zimotrwałości. Jeżeli nie wymarzną zimą, to wiosną dużo wolniej wznawiają wegetację, a ich potencjał do plonowania jest znacznie ograniczony.
Jak monitorować pole?
Choroba na polu pojawia się placowo, ale bardzo szybko rozprzestrzenia się po całej jego powierzchni. Dlatego też podczas lustracji polowych należy zwracać uwagę na rośliny o gorszym wigorze i sprawdzać, czy nie mają charakterystycznych dla kiły kapusty narośli na korzeniach.
Szybkie rozpoznanie choroby i wdrożenie niechemicznych metod zwalczania pozwoli na zminimalizowanie negatywnego wpływu choroby na efekt ekonomiczny upraw rzepaku ozimego prowadzonych na danym polu.
Jaką odmianę kiłoodporną wybrać?
Po stwierdzeniu pierwszych objawów można zaprzestać uprawy rzepaku ozimego, ale jest to nieuzasadnione ekonomicznie. Dlatego pierwszym działaniem jest sięgnięcie po odmiany kiłoodporne, które umożliwiają kontynuowanie następstwa roślin zgodnie z zaplanowanym płodozmianem.
Firmy nasienne w ciągu ostatnich lat wyhodowały odmiany, które zyskały odporność na kiłę kapusty, a ich plonowanie nie odbiega od odmian "standardowych". Dlatego też bez obaw można sięgnąć po nasiona rzepaku odmian odpornych na kiłę kapusty z oferty firmy Osadkowski.
LG Tarantula – wyróżniająca odporność
Odmiana kiłoodporna LG Tarantula F1 została zarejestrowana w Polsce w 2024 roku. Stopień odporności na kiłę określany jest na podstawie badań przeprowadzonych przez Instytut Ochrony Roślin – PIB. Odmiana LG Tarantula F1 uzyskała wyróżniający wynik 2,5 w 25-stopniowej skali, w której tym niższa ocena, tym wyższa odporność danej odmiany na Plasmodiophora brassicae.
Czym wyróżnia się LG Tarantula?
Kiłoodporność nie jest jedyną cechą użytkową LG Tarantula F1, oprócz niej warto zwrócić uwagę na:
- bardzo wysoki genetyczny potencjał plonowania
- bardzo dobrą zimotrwałość
- profil zdrowotności – gen RML7
- odporność na TuYV
RGT Pegazzus F1 – wysoki i stabilny plon
Odmiana zarejestrowana w Polsce w 2021 roku i już od kilku sezonów jest dostępna w ofercie firmy Osadkowski. W ocenie odporności na kiłę kapusty uzyskała nieco niższy wynik niż LG Tarantula. Doświadczenia polowe oraz opinie użytkowników wskazują, że RGT Pegazzus F1 plonuje na poziomie "standardowych" odmian.
Jak skutecznie zapobiegać wystąpieniu kiły kapusty w rzepaku?
Ryzyko wystąpienia kiły kapusty na polu można ograniczyć, stosując kilka metod:
- przestrzeganie zasad następstwa roślin, które zakłada przynajmniej 5-letnią przerwę w uprawie rzepaku na danym polu,
- stabilizacja odczynu na zbliżonym od obojętnego poziomie – pierwotniak intensywniej namnaża się w glebach o nieuregulowanym pH,
- unikanie wysiewu międzyplonów zawierających rośliny z rodzaju kapustowatych, jeżeli w zmianowaniu występuje rzepak ozimy,
- prowadzenie skutecznych zabiegów zwalczających chwasty z rodziny kapustowatych także w innych gatunkach roślin uprawnych.
Jeżeli w gospodarstwie stwierdzono kiłę na innych polach, to bardzo ważne jest wprowadzenie dezynfekcji maszyn.
Mateusz Gniatkowski
Dział Doradztwa i Rozwoju
