Dlaczego warto uprawiać międzyplony? Jak oddziałują na glebę?
Tomasz Kaźmierczak
W Polsce niestety w strukturze zasiewów dominują zboża. Ich uprawa w uproszczonym zmianowaniu, a nawet w monokulturze prowadzi do jednokierunkowego wykorzystania zasobów glebowych. W efekcie czego spada żyzność i produktywność gleby.
W krótkiej perspektywie z ekonomicznego punktu widzenia niezasadne jest zwiększanie liczby uprawianych gatunków w plonie głównym. Dlatego warto te gatunki wprowadzić w formie międzyplonu (poplonu) wysiewanego pomiędzy głównymi uprawami. Przeczytaj materiał i dowiedz się, jakie są korzyści z siewu międzyplonów.
Jakie są rodzaje międzyplonów?
Międzyplony są to wybrane gatunki roślin uprawnych, które mogą być wysiewane w siewie czystym lub w mieszankach. Optymalnie dobrany skład gatunkowy nie zawiera roślin uprawnych występujących w płodozmianie. Wyróżnia się 3 rodzaje międzyplonów.
Międzyplony ścierniskowe
Wysiewane są latem po zbiorze przedplonów szybko schodzących z pola. Uprawiany jest z przeznaczeniem na paszę, która zbierana jest w roku siewu lub przeoranie. Po zniszczeniu mechanicznym może być również pozostawiony na powierzchni pola jako mulcz pod rośliny jare. Najczęściej wysiewane są rośliny jare:
- bobowate: wyka jara, peluszka, groch siewny, łubin wąskolistny, bobik, łubin żółty
- kapustowate: gorczyca biała, rzodkiew oleista, rzepa ścierniskowa
- facelia, słonecznki, owies jary, owies szorstki, olejarka abisyńska, len
Najczęściej w skład międzyplonów ścierniskowych wchodzi kilka gatunków roślin uprawnych w tym przynajmniej jeden gatunek roślin bobowatych. Jego zadaniem jest akumulacja azotu dzięki symbiozie z bakteriami brodawkowymi oraz jego uwolnienie podczas mineralizacji biomasy poplonu.
Wsiewki poplonowe – międzyplony wsiewki – wsiewki śródplonowe
Ten typ poplonów wsiewany jest podczas wzrostu roślin będących plonem głównym wczesną wiosną lub wysiewany jest razem z rośliną uprawną ozimą bądź też jarą. Rośliny wsiewane pozostają po zbiorze plonu głównego.
Mogą być wykorzystane jako zielony nawóz lub pasza. W tym celu mogą być wykorzystywane gatunki traw (np. życica wielokwiatowa, życica westerwoldzka, kupkówka pospolita), bobowate drobnonasienne (np. koniczyna czerwona, koniczyna biała, seradel). Zdecydowanie częściej wysiewane są mieszanki traw np. mieszanki MILK UP i bobowatych.
Taki dobór gatunków może być wykorzystane jako cenne źródło biomasy do zagospodarowania (przyoranie, mieszanie z glebą) lub paszę. W zależności od wyboru gatunków wchodzących w skład wsiewki poplonowej uprawa pozostająca po zbiorze plonu głównego może być jednoroczna lub wieloletnia.
Międzyplony ozime
Wysiewane są z reguły później niż międzyplony ścierniskowe, czyli na przełomie sierpnia i września, a zbierane lub niszczone mechanicznie wiosną następnego roku. Jak międzyplony ozime wykorzystywane są:
- trawy: życica wielokwiatowa, życia trwała, życica westerwoldzka
- bobowate drobnonasienne: koniczyna inkarnatka, wyka jara, wyka kosmata
- rośliny kapustowate: rzodkiew oleista
- roślin oleiste: olejarka abisyńska, len
Międzyplony ozime, podobnie jak pozostałe rodzaje, mogą być wykorzystane na paszę lub na zielony nawóz. Ten drugi sposób zagospodarowania jest obecnie najbardziej popularny.
Fakty i mity o poplonach
Jak siać poplony, żeby poprawić strukturę i obniżyć koszty nawożenia
Korzyści z uprawy międzyplonów
Siew mieszanek poplonowych umożliwia znaczne zwiększenie bioróżnorodności uprawianych roślin, wpływa to korzystnie na żyzność gleby i produktywność, dzięki:
- przerwaniu uproszczonego płodozmianu zbożowo-rzepaczano-kukurydzianego przez rośliny, których uprawa w plonie głównym byłaby nieuzasadniona
- utrzymaniu okrywy z roślin przed długi czas – zmniejszenie erozji wietrznej oraz wodnej
- wprowadzeniu do gleby zielonego nawozu – cenne źródło materii organicznej, zwłaszcza przy braku nawożenia naturalnego
- ograniczeniu zachwaszczenia, kompensacji szkodników i chorób
- zmniejszeniu strat składników pokarmowych
- poprawie struktury gleby
Jeżeli w gospodarstwie prowadzony jest chów zwierząt, to międzyplony mogą być źródłem paszy do bezpośredniego skarmiania lub surowcem do produkcji kiszonek.
Rola międzyplonów jest coraz większa, ponieważ pozwala na zwiększenie bioróżnorodności uprawianych gatunków oraz aktywności mikrobiologiczne gleby. Na sukces związany z uprawą poplonów składa się odpowiedni dobór gatunków, ale także wysokiej jakości materiał siewny.
Wysiew międzyplonów od sprawdzonego dostawcy to pewność wschodów i funkcjonalności.
Tomasz Kaźmierczak
Dział Doradztwa i Rozwoju
