Ziemniaki są potasolubne
Nawożenie ziemniaków jest jednym z głównych zabiegów agrotechnicznych mających największy wpływ na ilość i jakość plonu bulw, poprawę odporności roślin oraz zdolność przechowalniczą bulw. By efekt tych działań był jak najbardziej zadowalający, należy uwzględnić kilka bardzo ważnych czynników.
Ziemniak jest gatunkiem o względnie małych potrzebach pokarmowych. Wyjątkiem jest potas, którego udział w końcowej całkowitej akumulacji makroskładników stanowi około 40%, a w maksymalnej akumulacji dochodzi do 60% - np. stres suszy. Średnie pobrania z plonem 10 t bulw wraz z masą łęcin i korzeni z 1 ha wynoszą: 45 kg azotu, 15 kg fosforu, 80 kg potasu, 20 kg wapnia, 10 kg magnezu, 6 kg siarki (15 kg SO3) oraz szereg mikroelementów.
W prawidłowo prowadzonej plantacji ziemniak gromadzi już od początku zawsze więcej potasu niż azotu. Stosunek N:K2O w okresie od początku wegetacji do końca formowania bulw ulega silnemu zwiększeniu, co wynika z dużej dynamiki akumulacji potasu aż do fazy BBCH 48. Podstawowym czynnikiem ograniczającym wzrost biomasy jest niedobór azotu, a składnikami warunkującymi pobieranie azotanów z gleby są fosfor, magnez i potas. Największą rolę w nawożeniu oprócz azotu odgrywa tu potas, którego ilościowo ziemniak przyswaja najwięcej. Pobranie tego pierwiastka jest najwyższe na początku stadium zawiązywania bulw i dla wysoko plonującej plantacji mieści się w zakresie 15-18 kg K2O/ha/dzień. Niedobór tego składnika we wczesnych fazach powoduje przyspieszone więdnięcie, a w skrajnych przypadkach dochodzi do szczytowo-krawędziowego przebarwienia przechodzącego w nekrozy. Ograniczona jest również szybkość wzrostu bulw, pojawiają się też deformacje fizjologiczne, np. pękanie już od wczesnych faz rozwoju. Prowadzi to do uzyskania słabego plonu o niskiej jakości handlowej.
Nawożenie potasem powinno skupiać się na dostarczeniu odpowiedniej dawki składnika, szczególnie jeżeli nie mamy możliwości zastosowania nawozów naturalnych. W przypadku ich braku dostarczony potas powinien pokryć do 100% potrzeb pokarmowych dla założonego plonu przy zasobności gleby na co najmniej średnim poziomie (oczywiście górna wartość zasobności). W stanowiskach uboższych dawkę tę należy zwiększyć nawet do 50%, a w glebach zasobnych - zmniejszyć do 50%. Ważne podkreślenia jest to, że niezależnie od zasobności gleby w potas ziemniaki silnie reagują na bieżące nawożenie tym składnikiem.
Forma siarczanowa - znaczy jakość!
W nowoczesnej uprawie ziemniaka dąży się do uzyskania wysokich plonów przy zachowaniu najwyższej jakości bulw. Aby osiągnąć zakładany cel, konieczne jest uzyskanie wysokiej zasobności gleby w przyswajalną formę potasu. Wysoka zawartość chloru w roślinie wpływa ujemnie na syntezę i gromadzenie węglowodanów. Nawozy bezchlorkowe polepszają parametry jakościowe ziemniaków:
W ziemniakach przemysłowych:
- obniżają aktywność enzymów odpowiedzialnych za powstawanie ciemnych plam. Bulwy zawierające 2,2-2,5% K w suchej masie praktycznie nie ciemnieją
- pozytywnie wpływają na wydajność gromadzenia suchej masy w bulwach, które stanowią ¾ wyprodukowanej biomasy roślin. Dąży się do uzyskiwania partii materiału z 20-25% zawartości suchej masy
- powodują zmniejszenie zawartości cukrów redukujących w bulwach, polepszając ich właściwości technologiczne w produkcji frytek i chipsów. Niski poziom sacharozy i fruktozy nie powoduje intensywnego zabarwienia produktów końcowych.
W ziemniakach jadalnych:
- odpowiedni poziom potasu polepsza smakowość bulw odmian konsumpcyjnych
- zwiększają zawartość witaminy kwasu askorbinowego (witamina C)
- ograniczają ciemnienie bulw przed i po ugotowaniu
- zmniejszają ubytki podczas przechowywania, co związane jest z regulacją procesu oddychania. Najlepszymi nawozami potasowymi są siarczan potasu (KaliSOP ® Plus 51% K2O, 45% SO3) i Patentkali ® 30% K2O, 10% MgO, 42,5% SO3, ponieważ zawierają niewielkie ilości szkodliwego chlorku sodu, a jednocześnie dostatecznie duże ilości magnezu i siarki. Relacja między ilością siarki i magnezu pobieranymi przez dobrze odżywioną plantację wynosi odpowiednio 24 kg siarki i 40 kg magnezu przy plonie 10 t bulw z ha. Wskazuje to jednoznacznie na dobór nawozów magnezowo-siarkowych zarówno do aplikacji doglebowej (ESTA ® Kieserit 25% MgO, 50% SO3), jak i dolistnej (EP SO Top® 16% MgO, 32,5% SO3).
Aby nawozy się rozpuściły i częściowo przemieściły w glebie, nie powodując problemów ze wschodami sadzeniaków, rozsiewanie nawozów powinno mieć miejsce na ok. 2-4 tygodni przed sadzeniem. Nie znając zasobności gleby, trzymajmy się w miarę możliwości poniższej proporcji między składnikami pokarmowymi.
dr inż. Radosław Witczak
K+S Polska
Nawożenie ziemniaków to zabieg agrotechniczny, który wpływa na ilość i jakość plonu bulw.
To jeden z głównych zabiegów agrotechnicznych mających największy wpływ na poprawę odporności roślin jak również zdolność przechowalniczą bulw. Aby efekt tych działań był jak najbardziej zadowalający, należy uwzględnić kilka bardzo ważnych czynników.