Fazy rozwojowe kukurydzy — jak korzystać ze skali BBCH kukurydzy?

Kierunek użytkowania kukurydzy (np. na ziarno, kiszonkę, biomasę czy produkcję bioetanolu) nie zmienia samej skali BBCH, ponieważ skala ta opisuje uniwersalne fazy rozwojowe rośliny. Jednak różne przeznaczenie kukurydzy może wpłynąć na sposób interpretacji i praktyczne wykorzystanie tej skali w zarządzaniu uprawą. Oto jak przeznaczenie może wpłynąć na podejście do skali BBCH:

• Kukurydza na ziarno — największe znaczenie mają fazy dojrzewania (BBCH 80-89), ponieważ jakość i wilgotność ziarna są kluczowe. W fazach wcześniejszych (BBCH 30-39, 50-59) istotne jest optymalne nawożenie azotowe.
• Kukurydza na kiszonkę — kluczowa jest faza rozwoju ziarniaków (BBCH 70-79), gdy zawartość suchej masy w całej roślinie osiąga optymalny poziom dla zakiszania. Kukurydzę na kiszonkę zbiera się zwykle przed osiągnięciem pełnej dojrzałości ziarna (BBCH 85-87).
• Kukurydza na biomasę — fazy wegetatywne (BBCH 10-39) są szczególnie ważne, ponieważ celem jest uzyskanie maksymalnej masy zielonej.
• Kukurydza na bioetanol — ważne są fazy dojrzewania ziarna (BBCH 80-89), podobnie jak w przypadku kukurydzy na ziarno, ponieważ zawartość skrobi wpływa na wydajność produkcji bioetanolu.

BBCH 00-09 Kiełkowanie

• Proces zaczyna się od wysiewu nasion. Po napęcznieniu nasion i kiełkowaniu rozwijają się korzenie zarodkowe BBCH 05, a pędy zaczynają przebijać się przez powierzchnię gleby BBCH09.
• Ważny jest siew kukurydzy w odpowiednich warunkach wilgotnościowych i temperaturowych (gleba ok. 10°C)
• Skuteczne przedwschodowe zwalczanie chwatów zależy od uwilgotnienia gleby.
• W wielu rejonach konieczne jest odstraszanie dzików i ptaków lub stosowanie specjalnych zapraw.

BBCH 10-19 Rozwój liści

• W tej fazie roślina intensywnie rozwija swoje liście. Faza BBCH 10 oznacza pojawienie się pierwszego liścia, który wysunął się z pochewki liściowej, jeszcze zwinięty w rurkę. Natomiast BBCH 19 określa moment, w którym rozwiniętych jest dziewięć liści lub więcej.
• Od 2 do nawet 8 liścia w kukurydzy zwalczamy chwasty powschodowo.
• Ważny jest monitoring i zwalczanie ploniarki zbożówki i mszyc.

BBCH 30-39 Rozwój źdźbła — wydłużanie pędu

• W tej fazie kukurydza zaczyna dynamicznie rosnąć w górę, w okolicach 6 liści. Pojawiają się pierwsze zalążki wiechy BBCH 31 — jest to odpowiednik fazy pierwszego kolanka w zbożach.
• Dynamiczny wzrost oznacza też wzrost zapotrzebowania na azot oraz na fazę 6 liścia przypada krytyczny moment zapotrzebowania na mikroelementy takie jak Zn, Mn, B, Cu, Fe i Mo — sprawdź jakie odżywki na kukurydzę.
• W tym okresie konieczny jest monitoring i zwalczanie szkodników oraz chorób liści.

BBCH 50-59 Rozwój wiechy, kłoszenie 

• Wiecha staje się widoczna BBCH 51, a kolby zaczynają się formować. Jest to kluczowy moment dla plonowania.
• BBCH 59 — cała wiecha jest widoczna, ale kłoski na niej są jeszcze zamknięte, znamiona słupków na kolbie są już długie, ale nie wychodzą jeszcze na zewnątrz.
• W tym okresie konieczny jest monitoring omacnicy prosowianki.

BBCH 60-69 Kwitnienie, zapłodnienie

• Pylenie wiechy i zapylanie kolb rozpoczyna się rozchyleniem kłosków wiechy i pojawieniem się widocznych pylników — BBCH 61. Kwitnienie trwa do momentu, w którym znamiona słupków kolby są suche i obumarłe. BBCH 69.
• Jest to okres wyjątkowej wrażliwości na braki wody i wysokie temperatury, które uszkadzają pyłek i mogą powodować szczerbatość kolb.
• W tym okresie uwidaczniają się porażenia roślin przez grzyby z rodzaju Fuzarium.

BBCH 70-79 Rozwój ziarniaków

• Po zakończeniu zapylania ziarniaki zaczynają się formować i napełniać. Faza BBCH 71 to początek rozwoju ziarniaka, a BBCH 79 oznacza osiągnięcie przez nie typowej wielkości.
• W fazie BBCH 73 mamy początek dojrzałości mlecznej a w fazie BBCH 75 ziarniaki zawierają ok. 40% suchej masy i osiągają pełną dojrzałość mleczną.
• Warunki stresowe w tym okresie takie jak susza, uszkodzenia przez szkodniki, niedobór składników pokarmowych, ekstremalnie wysokie temperatury, ale też konkurencja wewnętrzna (gdy roślina zwiąże więcej kolb i ziarniaków, niż jest w stanie wyżywić) powodują tzw. aborcję ziarna (ang. kernel abortion). Jest to proces, w którym roślina przerywa rozwój niektórych zawiązków ziarniaków na kolbie, lub wręcz doprowadza do ich zasychania.
• Monitorujemy zachodnia kukurydzianą stonkę korzeniową oraz fuzariozę kolb i głownię guzowatą kukurydzy.

BBCH 80-89 Dojrzewanie

• W tej fazie ziarno zaczyna twardnieć, a roślina przygotowuje się do zakończenia cyklu życiowego.
• Na początku dojrzałości woskowej ziarniaki są miękkie i zawierają ok. 45% suchej masy BBCH 83.
• Wyznaczamy optymalny termin zbioru kukurydzy na kiszonkę — BBCH 85, gdy zawartość suchej masy to ok. 55%.
• Masa tysiąca ziaren MTZ kształtuje się już od fazy kwitnienia aż do uzyskania dojrzałości fizjologicznej ziarna, czyli tzw. stadium czarnej plamki — BBCH 87
• Faza BBCH 89 to moment pełnej dojrzałości fizjologicznej — ziarna są twarde i błyszczące, a zawartość suchej masy osiąga ok. 65%. 

BBCH 90-99 Zamieranie

• Roślina zamiera, a ziarno jest gotowe do zbioru. Liście i łodygi stają się suche, co ułatwia zbór. 
• W praktyce są dwie fazy: BBCH 97 — roślina więdnie i zamiera oraz BBCH 99 — kolby i ziarno są już zebrane.