Szkodniki łuszczynowe rzepaku - ostatnie zagrożenie dla tej uprawy

Chowacz podobnik jest chrząszczem z rodziny ryjkowcowatych. Do tej samej rodziny należą też inne ważne ekonomicznie szkodniki rzepaku ozimego: chowacz brukwiaczek, chowacz czterozębny i chowacza galasówek.

Samica wygryza otwór w łuszczynie, przez który do jej wnętrza składa jedno jajo. Pojedyncza rozwijająca się larwa może uszkadzać do kilku nasion (zwykle 4-5 sztuk). Larwa po zakończonym żerowaniu opuszcza łuszczynę i trafia do gleby. W niej dochodzi do przepoczwarczenia się. Zimuje imago (chrząszcz) między innymi w resztkach pożniwnych.

Jaki jest próg ekonomicznej szkodliwości chowacza podobnika?

Zgodnie z Zasadami Integrowanej Ochrony Roślin zbieg owadobójczy należy przeprowadzić, gdy zostanie stwierdzone:

• 1 chrząszcz na 1 roślinę
• w przypadku silnej presji innego szkodnika łuszczynowego pryszczarka kapustnika - 1 chrząszcz na 2 rośliny

Jest to niewielka muchówka, która może składać jaja bezpośrednio do młodych łuszczyn. W przypadku starszych wykorzystuje otwory wygryzione przez chowacza podobnika.

Samica do jednej łuszczyny składa większą ilość jaj. Żerujące larwy mogą doprowadzić do zniszczenia praktycznie wszystkich nasion w łuszczynie. Larwy po zakończonym żerowaniu z uszkodzony łuszczyn "osypują" się do gleby, w której zimują.

Jaki jest próg ekonomicznej szkodliwości pryszczarka kapustnika?

Próg ekonomicznej szkodliwość uzależnionych jest od obecności chowacza podobnika. Przy dużej presji zabieg zwalczający pryszczarka kapustnika jest już uzasadniony po stwierdzeniu 1 muchówki na 3-4 roślinach rzepaku.

Jeżeli pryszczarek kapustnik występuje samodzielnie, to wówczas zabieg należy wykonać, gdy zostaje stwierdzona 1 muchówka na 1 roślinie.

W przypadku obu gatunków szkodników uszkodzenia roślin powodują żerujące wewnątrz łuszczyn larwy. Ich obecność prowadzi do bezpośredniego niszczenia nasion rzepaku — obniżenia plonu. Żerujące wewnątrz łuszczyna larwy mogą być również pożywieniem dla ptaków. Podczas jego poszukiwania mogą one niszczyć łuszczyny i powodować osypywanie nasion.

Otwory wygryzione w łuszczynach przez chrząszcze chowacza podobnika przerywają naturalną barierę dla chorób i są miejsce infekcji np. czernią krzyżowych. Wykorzystywane są one również przez pryszczarka kapustnika, który zwłaszcza w przypadku starszych łuszczyn nie może samodzielnie "przebić" się do jej wnętrza.

Uszkodzone łuszczyny nierównomiernie dojrzewają i są bardziej podatne na uszkodzenie mechaniczne powodowane przez opady deszcz lub wiatr. Prowadzi to również do osypywania nasion i strat w plonie.

Zwykle zwalczanie szkodników prowadzone jest łącznie z ostatnim zabiegiem grzybobójczym. Termin wykonania zabiegu przypada zwykle na fazę opadania płatków kwiatowych — faza rozwojowa rzepaku od BBCH 65. Do eliminacji form dorosłych chowacza podobnika i pryszczarka kapustnika można zastosować pojedynczy produkt lub mieszaninę opryskową.

Do zwalczania tej grupy szkodników można zastosować poniższe substancje czynne:

• acetamipryd (Lamnos 20 SP)
• cypermetryna
• deltametryna
• lambda-cyhalotryna (TopGun 050 CS)

Natomiast po zakończeniu fazy kwitnienia rzepaku (BBCH 60-69) do ochrony przed szkodnikami łuszczynowymi można wykorzystać poniższe substancje czynne:

• tau-fluwalinat
• flupyradifuron
• etofenproks

Wymienione substancje czynne można stosować samodzielnie, przygotować mieszaninę opryskową lub wykorzystać mieszaninę produktową:

• flupyradifuron + deltametryna (Sivanto Energy)
• acetamipryd + lambda-cyhalotryna (Inazuma 130 WG)

Zabieg pod koniec kwitnienia powinien być wykonany w porze minimalnej aktywności owadów zapylających. Do zabiegu na szkodniki łuszczynowe w rzepaku często wykorzystywane są substancję z grupy pyretroidów, które są związkami nieselektywnymi — zwalczają wszystkie owady w tym także pożyteczne.

Temperatura powietrza, a skuteczność zabiegu

Pyretroidy wykazują najwyższą skuteczność w określonym zakresie temperatur powietrza — poniżej 20 °C. Powyżej tej temperatury skuteczność działania na szkodniki znacznie spada, dlatego też produkty z tej grupy rekomendowane są do stosowania razem z substancjami aktywnymi o wyższej maksymalnej temperaturze działania np. z acetamiprydem.

Zwiększeniu skuteczności działania sprzyja przeprowadzenie zabiegu owadobójczego w godzinach nocnych.