Nawożenie buraka cukrowego, czyli czego potrzebuje burak do prawidłowego wzrostu i rozwoju

Potrzeby nawozowe buraka cukrowego - to one określają różnice między potrzebami pokarmowymi a zasobnością gleby. Przygotowując się do siewu, należy przeprowadzić wcześniej, po zbiorze przedplonu, agrochemiczną analizę gleby. Dzięki niej możemy ustalić dawki nawozów, na wymaganym przez rośliny poziomie, i ich odpowiednie proporcje.

Na podstawie tych wyników ustalamy jesienne dawki fosforu i potasu. Jeśli zachodzi konieczność, przeprowadzamy także zabieg wapnowania (najlepiej pod przedplon).

Po otrzymaniu wyników analizy gleby możemy ustalić plan nawozowy, korelując potrzeby pokarmowe buraków cukrowych z zasobnością stanowiska. Skład nawozów powinien być dobrany starannie, aby pokryć rzeczywiste potrzeby tej wymagającej rośliny. O tempie jej wzrostu, a ostatecznie o plonie cukru decydują głównie takie pierwiastki, jak: azot, fosfor, potas, sód, magnez, siarka, wapń, bor, mangan, cynk.

Nie zapominajmy jednak o nadrzędnej kwestii. Niezmiernie ważną rolę w żywieniu buraka cukrowego odgrywają formy składników pokarmowych, które są uzależnione od wysokości pH. Pobieranie azotu zależy głównie od odczynu: i tak na glebach kwaśnych w większym stopniu pobierana jest forma azotanowa, natomiast na lekko kwaśnych i obojętnych - amonowa.

Aby zmienić i uregulować odczyn do optymalnego (pH 6,5-7,2), należy zastosować wapnowanie nawozami wapniowymi w formie węglanowej z dodatkiem magnezu. Świetnym wyborem będzie nawóz wapniowo-magnezowo-węglowy Agro-dol 03-RO 50% CaO + MgO, w tym min. 15% MgO odm. 03.

Zmieniają one wartość pH gleby, poprawiają jej właściwości fizyczne oraz dostarczają burakom cukrowym wapnia oraz magnezu, które mają duży wpływ na rozwój oraz plonowanie tej rośliny. Odczyn gleby reguluje się pod przedplon lub po zbiorze przedplonu, lecz należy wiedzieć, iż trzeba zachować minimum sześć tygodni przerwy w nawożeniu innymi składnikami pokarmowymi.

Burak lubi potas

O wysoki plon buraka cukrowego należy troszczyć się już jesienią. To najlepszy czas dla nawożenia pod burak - fosforem i potasem tuż przed wykonaniem orki zimowej. Zabieg ten pozwala nam na równomierne wymieszanie nawozów z glebą oraz do wiosny w znacznym stopniu zmniejsza zasolenie gleby, na co burak jest szczególnie wrażliwy. Nie ma obaw o utratę składników pokarmowych podczas zimy, ponieważ w większości przypadków gleby, na których uprawia się buraki, są glebami dobrymi.

Wiosną, na około 14 dni przed siewem, powinno się wprowadzić niewielką ilość nawozu azotowego i płytko wymieszać go z glebą za pomocą agregatu lub brony. Dzięki temu uzyskuje się równomierne wschody oraz prawidłową obsadę. Wprowadzanie zbyt dużych dawek nawozów wiosną mocno zasala glebę, a konieczność wymieszania ich z głębszą warstwą wody powoduje zbyt duże jej straty i uniemożliwia wczesny siew na równą głębokość.

Jest najważniejszym składnikiem dla buraka cukrowego, który wśród wszystkich roślin uprawnych pobiera największe jego ilości. Potas to przede wszystkim regulacja gospodarką wodną i azotem, dzięki czemu wpływa na poziom cukru w korzeniach. W latach suchych stymuluje odporność na stres związany z brakiem wody, co można zaobserwować szczególnie na plantacjach mniej odżywionych w ten składnik. Niedobór K opóźnia i przesuwa w czasie transport azotanów, powodując przedłużenie fazy wzrostu liści i istotny spadek jakości korzenia.

Burak cukrowy spośród wszystkich roślin uprawnych pobiera największe ilości potasu, który jest dla niego najważniejszym składnikiem. Pierwiastek ten kontroluje gospodarkę azotem, wpływa na wydajność fotosyntezy, reguluje gospodarkę węglowodanami, a co za tym idzie, decyduje o poziomie cukru w korzeniach. To tylko niektóre zadania, za które odpowiada.

Fosfor

Okres krytyczny zapotrzebowania na fosfor przypada na fazę wschodów, dlatego jesienne nawożenie odpowiednio zaspokoi te niedobory. Pierwiastek ten wpływa na szybki wzrost systemu korzeniowego, a także zwiększa odporność siewek na stresy.

Warunkiem przyswajalności potasu przez buraka jest optymalny odczyn (pH 6,0-7,0).

Azot i fosfor równie ważne

Azot odgrywa znaczącą rolę w początkowej fazie wzrostu buraków. Jest on odpowiedzialny za wytworzenie umiarkowanie dużej masy liści, która pozwala na sprawną asymilację składników pokarmowych oraz prawidłowy przebieg procesu fotosyntezy.

W późniejszej fazie rozwoju odpowiednia ilość tego pierwiastka umożliwia budowę części podziemnej, co prowadzi do wytworzenia zdrowych korzeni i pozwala uzyskać duży plon cukru.

Fosfor pobudza rośliny do produkcji asymilatów oraz wzmaga wytwarzanie tkanek sklerenchymatycznych. Ma to duże znaczenie w okresie zbioru i transportu, ponieważ buraki cukrowe są bardziej odporne na uszkodzenia mechaniczne, ponadto trudniej ulegają procesom gnilnym, ułatwione jest więc przechowywanie zebranego plonu. Fosfor powinien być dostępny dla roślin od samego początku.

Faza wschodów to okres krytyczny zapotrzebowania na ten składnik. Dobrą praktyką jest nawożenie buraka cukrowego bezpośrednio przed siewem. Skraca się wtedy czas między aplikacją a pobieraniem składnika przez korzeń, co zmniejsza straty spowodowane jego uwstecznianiem się.

Pierwiastek ten jest głównie odpowiedzialny za wytworzenie zielonej masy dużej powierzchni liściowej, której zadaniem jest fotosynteza i produkcja węglowodanów gromadzonych później w korzeniach. Nawożenie azotem powinno być przeprowadzone wiosną w dwóch równych dawkach. Pierwszą stosujemy przedsiewnie — saletra, Saletrosan, RSM lub mocznik w granicach 50-70 kg N/ha.

Druga dawka to faza 4.-5. liścia do zakrycia międzyrzędzi. To krytyczny moment pobierania azotu przez buraki. Niedostatek N w tej fazie ogranicza i opóźnia wzrost roślin, natomiast jego nadmiar zmniejsza zawartość cukru w korzeniach, a zwiększa zawartość związków melasotwórczych.

Dokładne ustalenie dawek nawozów powinno uwzględniać zapotrzebowanie buraka cukrowego oraz zasobność gleby w składniki pokarmowe. Podane dawki nawożenia należy traktować jako orientacyjne. Ścisłe określenie wielkości dawek poszczególnych składników możliwe jest jedynie po wykonaniu analiz chemicznych gleby.

Niedobór mikroskładników to głównie nieuregulowane pH, niska zasobność gleby, przewapnowanie, brak obornika, a także zły płodozmian. Stąd optymalne stosowanie nawozów zawierających odpowiednie i uzasadnione wartości odżywcze dla danej grupy roślin są warunkiem obfitych plonów oraz ich dobrej jakości.

Nie zapominaj o mikroelementach

Cytując dr. Witolda Szczepaniaka: Ze wszystkich składników pokarmowych dokarmianie dolistne należy traktować jako podstawowe w przypadku mikroelementów, gdyż, jak już wspomniano, w sposób dolistny można pokryć całość zapotrzebowania buraków na te składniki. Najważniejszym mikroelementem dla buraka cukrowego jest bor. Przez niedobór tego pierwiastka rośliny rosną wolniej, mają większą tendencję do więdnięcia, pękania i zdrobnienia liści. Silny niedosyt może się przyczynić do spadku plonu korzeni nawet o 50% oraz zawartości cukru o 3-4%. Niestety, we wczesnych fazach rozwojowych rośliny pobierają bardzo małe ilości tego składnika, co często skutkuje w tym okresie wystąpieniem zgorzeli liści sercowych, czego konsekwencją jest sucha zgnilizna korzeni. Im wcześniej wykonamy nawożenie mikroelementami, tym lepiej. Przeważnie stosuje się dwa zabiegi: pierwszy w fazie 4-6 liści mniejszą dawką, drugi — dawką uzupełniającą — około 2 tygodni po pierwszym, najpóźniej do zwarcia międzyrzędzi.

Uprawa buraków cukrowych może być bardzo opłacalna. W skali światowej to jedna z najbardziej dochodowych upraw. W warunkach polskich zyski zaczynają się przy 40 t/ha. Plon rzędu 35 t/ha pokrywa zwykle poniesione koszty. Wartości te można podwoić, przestrzegając głównych zasad poprawnej agrotechniki.

Don't Stop Growing — technologia DSG w buraku cukrowym

Technologia DSG polega na kompleksowym wsparciu rozwoju buraka cukrowego w kluczowych momentach wzrostu.