Zabieg T2 w pszenicy na liść flagowy

Pod nazwą zabieg T2 w zbożach kryje się zabieg fungicydowy, który jest skierowany na ochronę liścia flagowego. Zbieg ten można wykonać od fazy rozwoju liścia flagowego do momentu grubienia pochwy liściowej liścia flagowego. Chronimy powierzchnię asymilacyjną liści, a to korzystnie wpływa na intensywność fotosyntezy.

Podczas zabiegu T2 ochraniamy liść F, czyli liść flagowy. Poszczególne liście zbóż mają swoje symbole (F, F-1, F-2). Skróty te dotyczą górnych liści:

• F - oznacza liść flagowy
• F-1 oznacza liść podflagowy
• F-2 mówi nam o liściu popodflagowym

Gdy my widzimy grubienie pochwy liściowej liścia flagowego, to znak, że w pochwie tego liścia rozwija się kłos. Jest to faza BBCH 47. Zabieg T2 chroni nie tylko górne liście, ale także pochwę liściową, która w przypadku żyta odgrywa istotną rolę w asymilacji produktów, które trafiają do kłosa.

Najgroźniejsze choroby w okresie T2 - jakie to są choroby?

Choroby występujące na liściach F, F-1 czy F-2 będą specyficzne dla różnych gatunków zbóż.

Dla pszenicy będzie to:

• septorioza paskowana liści (patogen względny)
• brunatna plamistość liści — DTR (patogen względny)
• rdza brunatna i rdza żółta (patogen bezwzględny)
• mączniak prawdziwy zbóż i traw (patogen bezwzględny)

Septorioza paskowana liści oraz brunatna plamistość liści to jedne z najgroźniejszych chorób, ze względu na infekcję utajoną.

W przypadku jęczmienia ozimego groźne będą choroby takie jak:

• rynchosporioza
• plamistość siatkowa jęczmienia (forma net i spot)
• pasiastość liści jęczmienia
• rdza jęczmienia
• rdza żółta
• mączniak prawdziwy zbóż i traw

W przypadku żyta groźna będzie:

• rdza źdźbłowa zbóż i traw
• rdza brunatna żyta
• rdza żółta
• mączniak prawdziwy zbóż i traw

W przypadku pszenżyta będzie to:

• rdza brunatna pszenżyta
• rdza żółta
• brunatna plamistość liści zbóż
• rynchosporioza
• mączniak prawdziwy zbóż i traw

W uprawie owsa może wystąpić:

• rdza owsa koronowa
• helmintosporioza owsa (patogen względny)
• mączniak prawdziwy zbóż i traw

Jak widać chorób występujących na liściach zbóż jest mnogość, dlatego skupimy się na tych najważniejszych.

Wśród sprawców chorób wyróżniamy dwa typy patogenów. Patogen bezwzględny oraz patogen względny.

• Patogen bezwzględny jest łatwiejszy do zwalczenia

Patogeny czy pasożyty bezwzględne bytują na żywych tkankach żywiciela. Patogeny te można skutecznie zwalczyć, nawet gdy na liściach zbóż rozwinęła się już choroba. Przykładem może być mączniak prawdziwy zbóż i traw czy rdza. Jeżeli na liściu np. pszenicy widzimy już rdzę (czyli rozwinęła się choroba), to poprzez zdrowe tkanki stosując odpowiedni fungicyd (np. s.cz. z grupy triazoli) to dojdzie do wyniszczenia choroby.

Gorzej jest w przypadku patogenów względnych.

• Patogeny względne są dużo trudniejsze do zwalczenia

Patogeny względne powodują obumarcie zainfekowanych tkanek. Inaczej mówiąc, pasożyty względne uśmiercają tkankę roślinną, na której się rozwijają. Dla przykładu: patogenem względnym (pasożytem względnym) jest np. septorioza paskowana liści pszenicy czy DTR (brunatna plamistość liści). Jeżeli mamy już chorobę na liściu, to znaczy, że tkanka liścia jest już martwa i zabieg chemiczny będzie nieskuteczny. Dlatego choroby powodowane przez pasożyty względne zwalcza się zapobiegawczo, czyli w momencie, gdy choroby te nie są jeszcze widoczne na liściu. Takie choroby jak septorioza czy DTR zwalczamy podczas inkubacji choroby.

Okres wykonania zabiegu T2 w zbożach jest uzależniony od przebiegu pogody, nasilenia infekcji oraz od okresu, jaki minął od terminu zabiegu T1 w pszenicy.

Infekcja (inaczej zakażenie) to okres od zetknięcia patogena z rośliną do nawiązania trwałego stosunku pasożytniczego. Z kolei o inkubacji (czyli wylęganiu) mówimy od momentu infekcji do momentu pojawienia się objawów choroby. Inkubacja polega na wniknięciu patogenu do rośliny oraz na nawiązaniu z nią trwałego współżycia. Zwalczanie wszystkich grzybów najlepiej przeprowadzać w połowie inkubacji.

Skuteczność zabiegu zależna jest od prawidłowego rozpoznania choroby oraz od doboru substancji czynnych, jak i warunków podczas zabiegu. Większość fungicydów dobrze działa w temperaturze 12-22 °C (ta temperatura ma wpływ na przebieg procesów fizjologicznych w roślinie).

W momencie zabiegu unikamy silnej operacji słońca. Często do zabiegu T2 dodajemy regulator wzrostu, w celu skrócenia dokłosia. Stąd tym bardziej zadbajmy, żeby temperatura powietrza była odpowiednia. Wewnątrz łanu temperatura powietrza jest wyższa, stąd nietrudno o poparzenie roślin.

W zabiegu T2 stosujemy mieszaniny substancji o różnych mechanizmach działania. Dodatkowo używajmy substancji czynnych o działaniu zapobiegawczym i interwencyjnym, które wykazują długi okres działania. W ten sposób minimalizujemy ryzyko budowania odporności na środki ochrony roślin z grupy fungicydów.

Aby utrzymać najwyższy potencjał plonowania zbóż, bardzo dobrym zabiegiem będzie mieszaniny fungicydów z grupy SDHI i triazoli:

• 0,5 l/ha Elatus Plus (Solatenol)
• 0,75-1 l/ha Vitissimo (Revysol) W ten sposób zapewniamy długotrwałą ochronę.

Jeżeli zboża są prowadzone mniej intensywnie, to można się pokusić o takie rozwiązanie:

• 0,6 l/ha Elatus Plus (Solatenol)
• 0,8 l/ha Plexeo (metkonazol)

albo

• 0,5 l/ha Strobe 250 SC (azoksystobina)
• 0,5 l/ha Tores 250 EC (difenokonazol)

Wpływ warunków zewnętrznych, takich jak temperatura oraz wilgotność powietrza ma istotny wpływ na rozwój chorób. Poniżej podano kilka warunków, jakie muszą zajść, żeby rozwinęła się konkretna choroba:

• Septorioza paskowana liści: łagodna zima + wilgotne lata o zwiększonej ilości opadów. Idealne warunki to utrzymywanie się wilgoci na liściach 3-6 godzin oraz temperatura 16-20°C + rozpryskujące się krople deszczu sprzyja rozprzestrzenianiu się choroby
• Septorioza plew pszenicy: łagodna zima + wilgotne lata + zwiększona ilość opadów. Utrzymywanie się wilgoci na liściach przez 3-6 godzin oraz temperatura powietrza na poziomie 16-20°C oraz rozpryskujące się krople deszczu wpływają na rozwój tej choroby Rdza brunatna: T_min 2°C, T_opty 19-20°C, T_max 32°C + wiatr. Idealne warunki to 100% wilgotności względnej powietrza i 15-18°C
• Rdza żółta: wilgotność powietrza 70-90% + temperatura 10-20°C
• Rdza jęczmienia: temp. 19-20°C + wysoka wilgotność
• Brunatna plamistość liści — DTR: chorobie tej sprzyja uproszczona uprawa zbóż + szeroki zakres temperatur + zwilżenie liścia + długi okres wilgotnej pogody
• Mączniak prawdziwy zbóż i traw ma niewielkie wymagania wilgotnościowe. Wystarczy krótki okres zwilżenia (np. rosa czy mgła) oraz gdy w okresie wiosny występuje wysoka temperatura powietrza
• Plamistość siatkowa jęczmienia lubi umiarkowany klimat + łagodną zimę + dużą wilgotność względną powietrza (90-100%), temp. 18-22°C, opady deszczu + wiatr. Choroba masowo występuje w latach chłodnych i wilgotnych, natomiast sucha i ciepła pogoda (około 25°C) zatrzymuje zarodnikowanie
• Rynchosporioza zbóż rozwija się w temp. 10-20°C, w warunkach wysokiej wilgotności względnej powietrza tj. na poziomie ok. 80% oraz duża częstotliwość opadów + zbyt gęsty siew + wysokie dawki azotu. Czas inkubacji w temp. 15°C wynosi 13 dni

Jak skutecznie zwalczać choroby zbóż?

Prawidłowo wykonana ochrona fungicydowa roślin na długo zabezpiecza uprawy. Nie zawsze okres zabiegu ochrony roślin przypada na fazę liścia flagowego. Zabieg ten można przyspieszyć bądź opóźnić w zależności od potrzeb. Podczas wyboru substancji czynnych skupmy się na tych, które działają w sposób interwencyjny i zapobiegawczy.

Dobre rozwiązania to te oparte na mieszaninie karboksyamidów (SDHI) z triazolami albo na strobilurynie z triazolami czy też połącenie pikolinamidów z triazolami. Tak dobrane fungicydy na długi okres zabezpieczą pszenicę i inne zboża. Taki wybór daje nam więcej czasu do by wykonać zabieg T3 w pszenicy.