Wapno tlenkowe — wapno nawozowe tlenkowe
Artur Śliz
Do regulacji odczynu gleby można wykorzystać wapno tlenkowe lub wapno węglanowe. Oba rodzaje nawozów różni forma wapnia. W pierwszym jest on w postaci CaCO3, a drugiej CaO. Niezależnie do formy chemicznej czynnika odkwaszającego zwartość wapnia w nawozie wapniowym podawana jest w przeliczeniu na CaO.
Produkcja wapna tlenkowego
W przeciwieństwie do produkcji wapna węglanowego wytworzenie nawozów wapniowych tlenkowych wymaga bardzo dużego nakładu energii.
Proces prażenia skał wapiennych zachodzi w bardzo wysokiej temperaturze rzędu 900 - 1000 °C i wyrażany jest reakcją:
CaCO3 => CaO +CO2
Ze względu na warunki wytwarzania wapno tlenkowe nazywane jest także wapnem palonym. Uzyskany produkt może być stosowany w rolnictwie w formie nawozu, ale także używany do odsiarczania spalin, neutralizacji odpadów organicznych, produkcji farb i lakierów.
Jak działa wapno tlenkowe w glebie?
Formy tlenkowe nawozów wapniowych działają w glebie bardzo gwałtownie — miejscami może podnieść pH gleby nawet do 12. Jednak wraz z upływem czasu od reakcji chemicznej odczyn gleby znacznie spadnie i efekt odkwaszania nie odbiega znacznie od zastosowania nawozu węglanowego.
Reakcja wapna tlenkowego z wodą
Po zastosowaniu i kontakcie wapna tlenkowego z wodą dochodzi do reakcji chemicznej, w której produktem jest wodorotlenek wapnia. Jej efektem ubocznym jest wydzielenie do środowiska glebowego ciepła — reakcja egzotermiczna, co może powodować miejscowe "spalenie materii organicznej" oraz przesuszenie gleby. Proces ten nazywany jest potocznie gaszeniem wapnia.
Kolejną reakcją chemiczną zachodzącą w glebie jest dysocjacja wodorotlenku wapnia Ca(OH)2 na dwa kationy Ca2+ i dwa aniony OH-.
Zachodzące reakcje w glebie przy niewłaściwie wyliczonej dawce nawozu oraz przy jego niedostosowaniu do typu gleby i właściwości buforowych może prowadzić do negatywnego zjawiska przewapnowania.
Kiedy stosować wapno nawozowe tlenkowe?
Z racji dość dużej "agresywności" nawóz wapniowy zawierający wapń w formie tlenku nie może być aplikowany na rośliny uprawne podczas wegetacji. Dlatego też optymalnym terminem stosowania nawozu wapniowego jest okres po zbiorze roślin uprawnych w zespole uprawek pożniwnych.
Dawka wapna
Dawkowanie powinno być ustalone na podstawie analizy gleby. Tylko takie postępowania będzie celowe i bezpieczne dla środowiska glebowego. W praktyce rolniczej dawka wskazana w zleceniach dzielona jest na dwie części, z których druga aplikowana jest po 2-3 latach po pierwszej.
Takie działanie pozwala na bezpieczne modyfikowanie odczynu gleby bez obaw o negatywny wpływ wapnowania na produktywność i żyzność gleby.
Artur Śliz
Dział Doradztwa i Rozwoju
