Zaprawa do rzepaku — czym chronić rzepak przed szkodnikami?
Mateusz Gniatkowski
Temat zapraw do rzepaku związany jest głównie z zabezpieczenie roślin uprawnych przed żerowanie szkodników w okresie jesiennym. W ofercie firm dostępne są zarówno nasiona zaprawione, jak i bez tej ochrony. Niezależnie od wybranego wariantu materiału siewnego niezbędne jest prowadzenie monitoringu występowania szkodników już od schodów rzepaku ozimego.
Duża presja ze strony szkodników w rzepaku
Rzepak ozimy jest rośliną uprawną, w której przez cały okres wegetacji występuje największa liczba gatunków szkodników. W okresie jesiennym na plantacji można zaobserwować: pchełki rzepakowe, pchełki ziemne, śmietkę kapuścianą, gnatarza rzepakowca, tantnisia krzyżowiaczka, mszyce, miniarki kapuścianej.
Szkodliwość wymienionych szkodników jest znacznie zróżnicowana, nie mniej nie można bagatelizować obecności żadnego z nich.
Wycofano trwale zaprawy nasienne z grupy neonikotynoidów
W przeszłości plantatorzy rzepaku ozimego mogli skorzystać z zapraw zawierających związki z grupy neonikotynoidów (tiamektosam, klotianindynę i imidiachloprydm), które skutecznie zabezpieczały przed większością szkodników rzepaku występujących jesienią. Po zaprawieniu nasion rzepaku możliwe było zmniejszenie liczby zabiegów owadobójczych.
Według wielu praktyków obecnie dostępne zaprawy nie wykazują skuteczności wycofanych substancji czynnych z grupy neonikotynoidów. Pomimo tego warto je stosować, ponieważ pomagają one ochronić rośliny rzepaku w niskich fazach rozwojowych przed znacznym uszkodzeniem i osłabieniem. Uszkodzenia roślin w fazie liścieni może prowadzić do ich zamierania i strat w obsadzie.
Dostępne zaprawy do rzepaku do zabezpieczenia przed szkodnikami
Materiał siewny dostarczany przez firmy hodowlane może być zaprawiony jednym z zarejestrowanych w Polsce produktów.
| Buteo Star | Lumiposa 625 FS | |
|---|---|---|
| Producent | Bayer | Corteva |
| Substancja czynna (zawartość) | flupyradifuron (480 g/l) | cyjanotraniliprol (625 g/l) |
| Mechanizm działania grupa wg IRAC | 4D | 28 |
| Zwalczane agrofagi | śmietka kapuściana, pchełka rzepakowa, pchełki ziemne | pchełki ziemne, pchełka rzepakowa, śmietka kapuściana, gnatarz rzepakowiec |
| Dawka środka ochrony roślin | 10,42 ml na kg nasion rzepaku | 40 ml na 500 000 nasion rzepaku |
| Inne uprawy (zwalczane szkodniki) | nie | kukurydzy (drutowce) |
Rola zapraw do rzepaku
Zaprawy powinny zabezpieczyć młode rośliny rzepaku przed żerowaniem szkodników, które mogą powodować duże szkody lub ich zwalczanie jest znacznie utrudnione. Dlatego też oba produkty zostały zweryfikowane pod kątem skuteczności na pchełki (niebezpieczne są powodowane przez nie uszkodzenia liścieni) oraz śmietkę kapuścianą, której zwalczanie larw bez zapraw, jest obecnie niemożliwe.
Konieczny monitoring i stosowanie insektycydów
Przebieg pogody w okresie jesiennym coraz częściej sprzyja występowaniu szkodników, a nawet czasem ich gradacji (masowe wystąpienie). W związku z tym pomimo zaprawiania niezbędne jest prowadzenie ochrony owadobójczej.
Ciepła jesień sprzyja również intensywnemu przyrostowi biomasy — prowadzi do rozcieńczenia substancji czynnej w roślinie chronionej przez zaprawianie.
Zaprawianie nasion przeciwko zgorzeli siewek
Zdecydowanie mniej uwagi poświęcane jest zaprawianiu nasion rzepaku zaprawą o działaniu grzybobójczym, ponieważ choroby grzybowe w tym okresie nie są tak niebezpieczne, jak żerujące szkodniki.
Na początku 2025 roku do zaprawiania nasion rzepaku był dostępny tylko jeden produkt, w skład którego wchodziły dwie substancje czynne: fluopikolid i fluoksastrobina.
Mateusz Gniatkowski
Dział Doradztwa i Rozwoju
