Ochrona ziemniaka podstawą intensywnej produkcji

ochrona ziemniaka

ochrona ziemniaka

Zbiory ziemniaków w Polsce są z roku na rok coraz większe. Sprawdź na czym polega umiejętna ochrona ziemniaka przed zarazami, chorobami jak również szkodnikami.

Według szacunków IHAR -PI B i IER iGŻ-PI B zbiory ziemniaków w Polsce w 2017 r. wyniosły ok. 9,8 mln t i były o prawie 1 mln t większe niż w 2016 r. Uzyskanie wysokich plonów sięgających niejednokrotnie 50-60 t/ha było możliwe dzięki nałożeniu się wielu czynników, takich jak chociażby sprzyjające warunki atmosferyczne, agrotechnika czy też umiejętnie dobrana ochrona chemiczna plantacji.

Przebieg pogody w 2017 r. charakteryzował się nadmiernymi opadami deszczu, co z jednej strony sprzyjało uzyskaniu wysokich plonów bulw ziemniaka, ale z drugiej strony potęgowało nasilenie czynników chorobotwórczych na przestrzeni całego sezonu wegetacyjnego. Ziemniak jako roślina okopowa uprawiany jest w szerokich międzyrzędziach, przez co od samego początku narażony jest na wiele zagrożeń ze strony chorób, szkodników czy też chwastów, stąd kompleksowa ochrona plantacji powinna być prowadzona rozsądnie przez cały sezon wegetacyjny.

Choroba, która jako pierwsza pojawia się na plantacji i ma duże znaczenie ekonomiczne, to rizoktonioza ziemniaka powodowana przez grzyb Rhizoctonia solani. Mając na uwadze możliwość rozprzestrzeniania się tego grzyba wraz z sadzeniakami, ochronę plantacji powinno się zacząć od zaprawiania bulw. Zabieg ten powinien być wykonany najpóźniej w momencie sadzenia lub - zależnie od zaplecza maszynowego w gospodarstwie - przed procesem wysadzenia na stołach rolkowych. Jednym z innowacyjnych produktów na rynku jest preparat Moncut czyli drugą problematyczną chorobą, którą możemy spotkać na bulwach. Produkt Moncut 460 SC stosuje się w dawce 0,2 l/t sadzeniaków. Problemy stwarzane przez parcha srebrzystego ziemniaka można także ograniczyć, zaprawiając sadzeniaki kolejnym preparatem o nazwie Monceren Pro 258 FS w dawce 0,8 l/t materiału sadzeniakowego. Na mszyce, stonkę ziemniaczaną, drutowce, pędraki oraz również rizoktoniozę stosujemy Prestige Forte 370 FS w dawce 0,6 l/t materiału sadzeniakowego. Kolejnym ważnym momentem w ochronie ziemniaka jest odpowiednia regulacja zachwaszczenia, szczególnie istotna w początkowym okresie jego wzrostu, czyli aż do momentu zwarcia międzyrzędzi. W strategii zwalczania chwastów zaleca się preparaty doglebowe (do stosowania przedwschodowego) lub nalistne aplikowane po wschodach. W przypadku produktów przedwschodowych warto wykorzystać mieszaniny zbiornikowe na bazie kilku substancji aktywnych, jak: linuron (koniec sprzedaży 3 grudnia 2017 r., stosowanie możliwe tylko do 3 czerwca 2018 r.), metobromuron - Proman 500 SC w dawce 2-2,5 l/ha plus prosulfokarb, np. Boxer 800 EC w dawce 2,5-3,0 l/ha lub pendimetalina - Stomp 300 EC w dawce 3,5-5,0 l/ha, zależnie od stanowiska. W stosowaniu powschodowym wybór jest już niestety ograniczony tylko do kilku substancji, takich jak chociażby metrybuzyna - Buzzin w dawce 0,75 kg/ha czy rimsulfuron. Należy jednak pamiętać o podatności odmianowej na metrybuzynę, aby uniknąć problemów z fitotoksycznością. Zaleca się walkę z chwastami przez zabiegi przedwschodowe z racji większej możliwości doboru substancji, natomiast zabiegi powschodowe powinny być stosowane jako zabiegi korekcyjne.


Zaraza ziemniaka

Mijający rok obfitował w przekropną pogodę, co sprzyjało rozwojowi najgroźniejszej z chorób na plantacji - zarazie ziemniaka powodowanej przez Phytophtora infestans. Nie możemy jednak zapomnieć o drugiej nie mniej ważnej chorobie, czyli alternariozie ziemniaka, wywołanej przez dwa gatunki: Alternaria alternata oraz Alternaria solani. W praktyce termin I zabiegu fungicydowego na polu określany jest najczęściej w sposób uproszczony - wykonuje się go w momencie zwierania roślin w rzędach lub gdy występują pierwsze objawy choroby na plantacjach wcześniejszych odmian.

Kolejne zabiegi stosuje się, w zależności od warunków pogodowych, co 5-10 dni z uwzględnieniem zmienności substancji chemicznych. W początkowym okresie wegetacji aż do końca kwitnienia warto naprzemiennie stosować preparaty systemiczne oraz wgłębno-kontaktowe o działaniu profilaktycznym. Do grupy środków systemicznych zaliczyć możemy Proxanil (dawka 2 l/ha) lub Infinito 687,5 SC (dawka 1,6 l/ha), które dobrze używać z mankozebem zawartym chociażby w preparacie Manco 80 WP odpowiedzialnym za działanie kontaktowe na alternariozę ziemniaka (dawka 2 kg/ha) albo preparat Pyton Consento 450 SC (dawka 2 l/ha). Sprawdzonym rozwiązaniem zapobiegawczym jest fungicyd Kunshi 625 WG w dawce 0,5 kg/ha lub Profilux 72,5 WG w dawce 2 kg/ha. Fungicyd Kunshi 625 WG zawiera dwie substancje aktywne: fluazynam i cymoksanil. Fluazynam jest znany ze swojego działania profilaktycznego, ponieważ skutecznie niszczy zarodniki pływkowe zarazy ziemniaka. Cymoksanil z kolei to bardzo silna substancja wgłębna o działaniu leczniczym, która jest również składową preparatu Profilux.

Jeśli na przestrzeni sezonu wegetacyjnego presja ze strony zarazy jest bardzo wysoka, konieczny może okazać się zabieg STOP jako połączenie działania interwencyjnego z zabijaniem zarodników pływkowych zarazy ziemniaka, czyli mieszanina Proxanil + Rannman Top 160 SC w dawkach 2 l/ha + 0,5 l/ha. Według ekspertów EuroBlight mieszanina ta uznawana jest za jedną z najsilniejszych pod względem zatrzymania zarazy ziemniaka.

Podczas stosowania zabiegów chemicznych nie należy także zapominać o alternariozie ziemniaka, dlatego zaleca się wykonanie zabiegów o działaniu interwencyjnym na patogen w okolicy kwitnienia oraz zaraz po kwitnieniu. Możemy wtedy wykorzystać preparat Narita 250 EC w dawce 0,5 l/ha, który jako jedyny zawiera difenokonazol zarejestrowany tylko w uprawie ziemniaka. Difenokonazol jest obecnie najlepszą substancją interwencyjną i zapobiegawczą na dwa występujące gatunki alternaria w ziemniaku.

Kolejnym równie skutecznym preparatem na alternariozę jest produkt Carial Star 500 SC, który aplikujemy w dawce 0,6 l/ha. Produkt ten jest bardzo skutecznym połączeniem dwóch substancji aktywnych: mandipropamidu i difenokonazolu.

Po wykształceniu bulw jednym ze skuteczniejszych rozwiązań ochrony fungicydowej jest preparat Ranman Top 160 SC w dawce 0,5 l/ha. Substancja w nim zawarta działa na zarodniki pływkowe zarazy ziemniaka, chroniąc bulwy przed infekcjami i zabezpieczając je przed problemami przechowalniczymi, co czyni go jednym z najczęściej wykorzystywanych w końcówce wegetacji. Kolejną substancją o działaniu zapobiegawczym do ochrony bulw przy naprzemiennym stosowaniu z produktem Ranman Top 160 SC jest fluazynam zawarty w fungicydzie Zignal 500 SC lub Kunshi 625 WG, odpowiednio w dawce 0,3-0,4 l/ha i 0,4-0,5 kg/ha. Ostatnie zabiegi chroniące bulwę zaleca się stosować łącznie z desykacją ziemniaka.

Niebezpieczne szkodniki

Poważnym zagrożeniem dla plonów ziemniaka jest pojawienie się stonki ziemniaczanej, której chrząszcze - po wyjściu z gleby po przezimowaniu - żerują na wschodzących ziemniakach, uszkadzając pojawiające się na powierzchni kiełki. Do zwalczania stonki polecamy preparat o działaniu kontaktowym i żołądkowym, który na roślinę oddziałuje powierzchniowo, wgłębnie i systemicznie, np. Sekil 80 SP w dawce 80 g/ha (acetamipryd) lub preparat wpływający na stonkę jak powyższy, lecz na roślinę tylko powierzchniowo: Ammo Super 100 EW. Coraz częściej na plantacjach ziemniaka występują mszyce, które zwalczymy środkiem o działaniu systemicznym - Teppeki 50 WG w dawce 0,16 kg/ha.

Artur Śliz
a.sliz@osadkowski.pl